قرآن و جامعه آرماني

يكي از اهداف بلند قرآن كريم ايجاد زندگي نيكو يا جامعه آرماني بوده است. البتّه اصطلاح مدينه فاضله يا جامعه آرماني در قرآن يا متون روايي وجود ندارد، بلكه ريشه در تعاليم انبيا دارد و مجموعه آيات و رواياتي كه درباره اهداف و كيفيّت زندگي مطلوب بشري سخن مي‌گويد، ما را به اين سمت و سو هدايت مي‌كند. از نظر قرآن كريم و روايات معصومين(ع) نه تنها دست يافتن به جامعه آرماني امكان‌پذير است، بلكه هدف بعثت انبيا همين بوده است. پرسش اصلي ما در اين پژوهش اين است كه از منظر قرآن كريم جامعه آرماني چه ويژگي‌هايي دارد؟ قرآن و عترت دو يادگار بي‌نظير پيامبر اكرم (ص) است. بديهي است بدون آموزه‌هاي پيامبر اكرم(ع) و عترت پاك آن حضرت امكان تبيين و تفسير قرآن وجود ندارد. امامان معصوم(ع) وارثان انبياي بزرگ الهي هم در حكمت نظري و هم در حكمت عملي. اين آرزوي ديرينه بشر يعني جامعه مطلوب قرآني را ترسيم كرده‌اند. در حدّ مجال اين مقاله، به ويژگي‌هاي مستخرج از آموزه‌هاي قرآن درباره جامعه آرماني پرداخته خواهد شد. متفكّران اسلامي در كُتُب اخلاقي به بحث‌هاي كلّي و تا حدّي دسته‌بندي موضوعات يا بحث‌هايي پيرامون آزادي، حقوق بشر، منزلت عقل، ارزش علم و ... پرداخته‌اند، امّا تمركز اين مقاله بر تحليل ابعاد يك موضوع خاصّ و مورد نياز ضروري بشر معاصر و آينده، يعني «جامعه آرماني از منظر قرآن» استوار است. مهم‌ترين ويژگي‌هاي به‌دست آمده از آموزه‌هاي قرآن و عترت در اين باره عبارتند از: عقل‌گرايي، برپايي عدل، حاكميّت امام، احسان، گسترش دانش، شكوفايي اقتصادي.