اثر گرد و غبار بر برخي از صفات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي دو گونه Bromus tomentellus و Medicago sativa

Effects of dust on some morphological and physiological parameters in Bromus tomentellus and Medicago sativa

در سال‌هاي اخير، گرد و غبار تأثير قابل توجهي بر برخي از خصوصيات‌ مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي گونه‌هاي گياهي داشته است. در اين تحقيق اثر گرد و غبار شبيه‌سازي شده بر خصوصيات مورفولوژيكي مانند ارتفاع، سطح ويژه برگ، زي‌توده اندام هوايي و زميني، طول و حجم ريشه و خصوصيات فيزيولوژيكي مانند كلروفيل، تبادلات گازي و نشت الكتروليت در دو گونه Bromus tomentellusو Medicago sativa بررسي شد. در گونه B. tomentellus گرد و غبار باعث افزايش ارتفاع شد. ولي در گونه M. sativa گرد و غبار بر ارتفاع گياه تأثير معني‌داري نداشت. سطح ويژه برگ و زي‌توده هوايي تحت تأثير گرد و غبار قرار نگرفت. زي‌توده زيرزميني در گونه M. sativaافزايش يافت ولي در B. tomentellusبين گونه شاهد و تيمار اختلاف معني‌داري مشاهده نشد. در گونه M. sativa حجم ريشه و طول ريشه افزايش يافت. در گونه B. tomentellusحجم ريشه افزايش ولي در طول ريشه اختلاف معني‌داري مشاهده نشد. در هر دو گونه مورد بررسي، گرد و غبار بر كلروفيل تأثير معني‌داري نداشت ولي فتوسنتز و هدايت روزنه‌اي كاهش يافت. تعرق نيز در گونه M. sativa كاهش پيدا كرد ولي بر گونه B. tomentellus اثر معني‌داري نداشت.به‌صورت كلي گرد و غبار به‌ويژه براي گونه لگوم فعاليت‌هاي فيزيولوژيك را محدود نموده و گياه با افزايش زي‌توده زيرزميني با شرايط تنش سازگار گرديد.

In recent years, dust has had a significant impact on some of the morphological and physiological characteristics of plant species. In this study, the effect of simulated dust on morphological traits of Bromus tomentellus and­ Medicago sativa like plant height, SLA, aboveground and belowground biomass, root volume and length and physiological traits such as chlorophyll, gas exchange, and electrolyte leakage were studied. In B. tomentellus, dust caused to increased height; however, in M. sativa, dust had no significant effect on plant height. SLA and aboveground biomass were not influenced by dust in the study species. The below-ground biomass increased in M. sativa but no difference was observed between control and dust treatments in B. tomentellus. In M. sativa, the root volume and root length increased. In B. tomentellus, the root volume increased, but no significant difference was observed in root length. Dust had no significant effect on chlorophylls for both species; however, photosynthesis and stomatal conductance were reduced. Transpiration decreased in M. sativa but no significant effect was found for B. tomentellus. In general, dust, especially for legume species, limits physiological activity, and the study species become compatible with stress conditions through increasing the below-ground biomass.