نقد و بررسي ترجمۀ الهي قمشه‌اي و مكارم شيرازي از سورۀ مباركۀيوسف با تأكيد بر نظريۀ سطح صرفي‌نحوي گارسس

نقد و بررسي روش‌هاي ترجمه به‌ويژه در چند دهه اخير محور توجه ترجمه‌پژوهان قرآن كريم قرار گرفته است. توجه و اهتمام فراوان در اين عرصه، نشان مي‌دهد نگرش مثبت زبان‌شناسان و ترجمه‌پژوهان در زمينۀ نيل به ترجمه‌اي كامل، وفادار و مطلوب است. ترجمۀ متون مذهبي به‌ويژه متن قرآن كريم به‌دليل برخورداري از ظرافت‌هاي بياني و لغوي آن امري دشوار بوده و همواره نقد و ارزيابي شده است. دراين‌زمينه الگوها و مدل‌هاي متفاوتي نيز ازسوي نظريه‌پردازان ترجمه ارائه شده است و چون معياري مناسب و يا كاركردي دقيق در سنجش ترجمه‌ها به كار مي‌رود. ازجمله ترجمه‌هاي رايج قرآن كريم، ترجمۀ «مرحوم الهي قمشه‌اي و مكارم شيرازي» است كه همانند ديگر ترجمه‌ها نقاط قوت و ضعف دارد. در اين پژوهش با استناد به مؤلّفه‌هاي نظريۀ خانم «كارمن گارسس» در سطح «صرفي‌نحوي» دو ترجمۀ ذكرشده بررسي و نقد شده و براي اين منظور مؤلّفه‌هاي كاربستِي اين نظريه بر شواهد مستخرج از آيات سورۀيوسف(ع) صرفاً در سطح «صرفي‌نحوي» تبيين شده و جنبه‌هاي ضعف و قوت ترجمه‌هاي مذكور تحليل شده است. يافته‌هاي پژوهش حاضر مبتني بر روش تحليلي‌توصيفي و نشان مي‌دهد مؤلفه‌هايي همچون «ترجمۀ تحت‌اللفظي، بسط نحوي، قبض يا تقليل نحوي، تغيير ديدگاهيا دگربيني، تغيير نحو يا تعديل صورت و اشتباهات ترجمه» در سطح «صرفي‌نحوي» نقد و ارزيابي مي‌شود. مكارم در قبض نحوي بهتر است و قمشه‌اي در تبديليا تغيير نحوي فوق‌العاده است؛ اما با اين حساب گاه در ترجمه تحت‌اللفظي و برداشت سطحي از واژه‌ها، لغزش‌هايي دارند.