نقش خوانايي كالبدي بر امنيّت بوستان‌هاي شهري؛ نمونه موردي: بوستان مردم همدان

The role of physical readability in the security of urban parks (Case study: People’s Park and Eram Park in Hamadan)

آرمان‌شهر شيعي يكي از موضوعاتي است كه هم در دوران گذشته و هم در سده اخير در مقابل برخي ايدئولوژي‌هاي رايج در جهان مطرح شده است. با توجّه به غالب بودن مذهب تشيع در جامعه ايراني، وجود تصويري روشن از آرمان‌شهر شيعي نقطه اتكاي مناسبي براي سياستگذاري اجتماعي و شهري خواهد بود. در اين ميان طيف متنوعي از انديشه‌مندان شيعي در خصوص آرمان‌شهر شيعي نظرات متنوعي را ارائه داده  اند كه به دو گروه عمده نوانديشان ديني و سنت‌گرايان ديني قابل تفكيك‌ مي باشند. به نظر مي‌رسد تلاش براي تبيين طيف هاي مختلف و در نهايت تلاش براي ايجاد وفاق ميان آن‌ها مي‌تواند اداي سهم قابل توجهي به موضوع آرمان‌شهر شيعي باشد. در اين راستا، در مقاله حاضر با مبنا قرار دادن رويكرد سنت‌گرايانه به دين سعي كرده تا با تكيه بر ديدگاه ‌هاي دو تن از بزرگان تشيع، ملاصدرا و آيت الله جوادي آملي آرمان‌شهر مطلوب شيعي با رويكرد درزماني تبيين گردد. دو هدف اصلي مقاله حاضر، تبيين چيستي آرمان‌شهر شيعي در نگاه سنت‌گرايانه به دين و هم‌چنين فهم اين نكته است كه نسبت آرمان‌شهر شيعي با تغييرات زمان و مكان چيست. نتايج حاصله نشان مي دهند كه در آراي هر دو اين بزرگواران آرمان‌شهر مطلوب وسيله اي براي تقرب به خداوند و خليفه اللهي انسان بر زمين محسوب مي شود كه تحت رهبري امام و در نبود وي ولي فقيه قابل تحقّق است. با اين حال ديدگاه ملاصدرا بر اصالت جامعه مبتني است در حاليكه آيت الله جوادي آملي اصالت فرد را مبنا قرار مي‌دهد، كه اين تفاوت را مي توان ناشي از تأثيرپذيري از شرايط زمانه و تقابل فلسفه در برابر عرفان بر شمرد. با موشكافي در نظرات بزرگواران پيداست كه آرمان‌شهر شيعي فارغ از ابعاد زماني و مكاني بوده و در بعد وجودي مطرح مي‌گردد؛ بنابراين مي‌توان گفت در آرمان‌شهر شيعي، ويژگي‌هاي كالبدي به شرايط زمينه‌اي و زمانه اي تحويل مي گردد.

As a foundation of responsiveness and desirability of urban environments, physical Legibility affects the users’ perception, utilization and satisfaction of urban environments. In the context of urban parks, components of spatial Legibility can provide a variety of degrees of security; so the impact physical Legibility of urban parks on attendance and presence of individuals and also the security of these spaces formed the basis of present study. The statistical population of this study includes visitors of the mardom and Eram Park in Hamadan. The information of two experiment collected through space syntax method, open and closed questionnaires and the researchers’ answers and observations. The Ucl depth map software was used to provide Legibility map (mathematical analysis of intelligibility) Independent t-test; Pearson correlation coefficient and systematic linear regression analysis are employed for statistical analysis of the questionnaires. The results of the open questionnaire and researchers’ observations suggest that the respondents consider the same contexts as insecure spaces in the entire park. Findings of the closed questionnaire show that the sample evaluate the Legibility and security of Hamedan People Park as a high degree, in contrast to the general impression; in fact, the results of the research in two experiment, indicate that there is a positive and relatively strong relation between physical Legibility and citizens’ sense of security in the park. The order of importance of spatial Legibility components affecting the sense of security also demonstrate that the variables of visualizing elements recognition (path, node, edge, domain, sign and perspective), accessibility, structural composition and spatial configuration as well as geometry have the greatest influence, respectively, and the variables of visual obstacles and disturbances and highlighted architectural components of routing have the least impact on citizens’ sense of security in the park. Therefore, the improvement of Legibility components can be an effective step towards better security, desirability and quality of urban parks.