كليدواژه :
كيفيت زندگي , كودك آزاري , سلامت روان , ادراك حمايت اجتماعي
چكيده فارسي :
مقدمه: كودك‌آزاري و سوء رفتار با كودكان تأثيرات زيان‌آوري بر روي رشد و سلامتي آنان دارد و پيامدهايي نظير اضطراب، افسردگي، خطر خودكشي، رفتارهاي ضداجتماع و سوءمصرف دارو را در پي دارد. يكي از مؤلفه‌هاي مهمي كه بر سلامت روان تأثيرگذار است، حمايت اجتماعي است. حمايت اجتماعي به‌عنوان يكي از فاكتورهاي بحراني مي‌تواند مانع از پيشرفت بيماريهاي رواني و بهبود سلامت روان شود؛ به اين معنا كه هر چه حمايت اجتماعي افزايش يابد، سطح سلامتي نيز افزايش پيدا مي‌كند و بالعكس. يكي از موضوعاتي كه بر سلامت روان كودكان آزارديده اثر مي‌گذارد، كيفيت زندگي است. سازمان بهداشت جهاني، كيفيت زندگي را برداشت يا پندارهاي فرد از وضعيت زندگي خود مي‌داند و آن را با توجه به فرهنگ و نظام ارزشي كه فرد در آن زندگي مي‌كند و ارتباط اين دريافتها با اهداف، انتظارات، استانداردها و اولويتهاي موردنظر تعريف كرده است. با توجه به اهميت كيفيت زندگي و ادراك حمايت اجتماعي بر سلامت روان، محقق در پژوهش حاضر به بررسي نقش تعديل‌كننده ادراك حمايت اجتماعي در رابطه سلامت روان بر كيفيت زندگي كودكان آزارديده پرداخته است.
روش: پژوهش حاضر به‌صورت توصيفي از نوع همبستگي انجام شده است. جامعه آماري پژوهش شامل كليه كودكان آزارديده بين 7 تا 12 ساله شهرستان تربت‌حيدريه در سال 1395 است. تعداد اين كودكان شامل 60 نفر است كه در اورژانس اجتماعي شهرستان تربت‌حيدريه داراي پرونده بوده و يكي از انواع كودك‌آزاريها (غفلت، جسمي و جنسي) را تجربه كرده‌اند و به‌صورت تمام شمار انتخاب شدند. براي گردآوري داده‌هاي اين پژوهش از سه پرسشنامه ادراك حمايت اجتماعي خانواده، سلامت روان و كيفيت زندگي استفاده گرديده است. جهت تعيين نرمال بودن توزيع داده‌ها از آزمون كولموگروف-اسميرنف استفاده شد، سپس جهت بررسي رابطه بين سلامت روان و كيفيت زندگي از ضريب همبستگي پيرسون استفاده گرديد و براي بررسي نقش تعديل‌كننده حمايت اجتماعي در رابطه سلامت روان با كيفيت زندگي، از رگرسيون سلسله مراتبي استفاده شد.
يافته‌ها: بين سلامت روان و كيفيت زندگي رابطه مثبت وجود دارد؛ بدين معنا كه با افزايش سلامت روان كيفيت زندگي نيز افزايش مي‌يابد. نتايج حاصل از رگرسيون سلسله مراتبي نيز بيانگر آن است كه اثر توأمان سلامت روان و حمايت اجتماعي ادراك‌شده معنادار است. بنابراين حمايت اجتماعي ادراك‌شده نقش تعديل‌كننده در رابطه سلامت روان و كيفيت زندگي دارد. در مرحله بعد از آزمونهاي تعقيبي استفاده شد؛ تا نشان دهد متغير حمايت اجتماعي ادراك‌شده در چه شرايطي (زماني كه حمايت اجتماعي ادراك‌شده بالاست و زماني كه حمايت اجتماعي ادراك‌شده پايين است) نقش تعديل‌كنندگي دارد. بدين منظور يك‌بار اثر توأمان سلامت روان و حمايت اجتماعي ادراك‌شده بالا و بار ديگر اثر توأمان سلامت روان و حمايت اجتماعي ادراك‌شده پايين مورد تحليل آماري در آزمونهاي تعقيبي قرار گرفت و مشخص گرديد زماني كه كيفيت زندگي پايين است، اما حمايت اجتماعي بالاست سلامت روان بالاست و زماني كه كيفيت زندگي بالاست اما حمايت اجتماعي پايين است سلامت روان پايين است.
بحث: نتايج پژوهش نشان داد كه با افزايش سلامت روان، كيفيت زندگي نيز افزايش مي‌يابد. در خصوص متغير تعديل‌كننده ادراك حمايت اجتماعي نيز نتايج بيانگر اين است كه حمايت اجتماعي ادراك‌شده نقش تعديل‌كننده در رابطه سلامت روان و كيفيت زندگي دارد. درمجموع حمايت اجتماعي به‌عنوان يك عامل حفاظتي در برابر تأثيرات آسيب‌زاي انواع استرسها مطرح است. ادراك حمايت اجتماعي باعث ايجاد ارتباطات مثبت، مهارت حل مسئله و مهارت حفاظت در برابر مشكلات رفتاري و عاطفي مي‌شود. حمايت اجتماعي به‌عنوان يك فاكتور مهم در بين قربانيان بالغ و كودكان تحت سوء رفتار مطرح است و تأثيرات روان‌شناختي آسيبهاي استرس‌آور را كاهش مي‌دهد، همچنين باعث تسهيل عملكرد عاطفي و شناختي در بين قربانيان سوء رفتار مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Introduction: Child abuse and misconduct
with children have adverse
effects on their growth and health and
consequences such as anxiety, depression,
risk of suicide, antisocial behavior
and drug abuse. One of the important
components that affects mental
health is social support. Social protection,
as one of the critical factors, can
decrease the development of mental
illness and improve mental health status.
It means the more social support
increases, the more the level of health
increases and vice versa. Life quality is
one of the factors which affects abused
child’s quality of life . The world health
organization defines the quality of life
as an individual’s perception of their
position in life in the content of culture
and value system in which they live
and in relation to their goals, expectations,
standards and concerns. Given
the importance of quality of life and the
perception of social support for mental
health, this study investigates the moderating
role of perceived social support on the relationship between mental
health and the life quality of abused
children.
Method: This is a descriptive –correlation
study. The statistical populaion
of study included all abused children 7
to 12 years old at Torbat Haidarieh city.
The sample size of the study included
sixty abused children whose have file
and record in social emergency section
and have been experiencing one
type of child abuse such as negligence,
physical and sexual. They were chosen
as whole-count. Three questionnaires
of perceived social support of family,
mental health and life quality were
used to collect data for this research.
The Kolmogorov- Smironov test was
used to determine the normal distribution
of data. Then, to examine the relationship
between mental health and
life quality, Pearson correlation coefficient
was used. Hierarchical regression
analysis was used to investigate the
moderating role of social support on
the relationship between mental health
and life quality.
Findings: Findings indicate that there
is a positive and significant relationship
between mental health and quality
of life (r = .63, p <.0001). It means that
with the increase of mental health, the quality of life increases. Hierarchical
regression analysis also indicates that
the combined effect of mental health
and perceived social support is significant.
So, perceived social support has
a moderating role in the relationship
between mental health and quality of
life. In the next step, follow up tests
(Post hoc probing) method were used
to show that in what circumstances
the perceived social support variable
(when perceived social support is high
and when perceived social support is
low) has moderating role. Therefore,
once the combined effect of high perceived
social support and mental health
and once again the combined effect
of low perceived social support and
mental health were analyzed (follow
up tests -post hoc probing). It became
clear when quality of life is low, but
social support is high, mental health is
high. Also, when the quality of life is
high, but social support is low, mental
health is low.
Discussion: The results of the study
showed that with increasing mental
health, quality of life also increases.
Concerning the moderating variable
of perceived social support, the results
also indicate that perceived social support
has a moderating role in the re-lationship between mental health and
quality of life. In general, social support
is a protective factor against the
harmful effects of various types of
stress. The perception of social support
creates positive relationships,
problem-solving skills, and protection
skills against emotional and behavioral
problems. Social support is considered
as an important factor among adult victims
and abused children and reduces
the psychological effects of stressful
injuries, as well as facilitates emotional
and cognitive functioning among victims
of abuse.
