بررسي برآيند تجربۀ ديني انسان‌گرايانه مبتني بر يُگه و مديتيشن

«تجربۀ معنوي خودگرا» آگاهي بي‌واسطه فرد از حالات، ويژگي‌ها، قابليت‌ها و توانايي‌هاي دروني خويش است. اين تجربه، هم‌زمان با تجربۀ فعاليت‌هاي غرق‌شده در بي‌فكري و تعمق در ذات خويش، به شكل كاملاً دروني و فردگرايانه ظهور مي‌كند. نمود بيروني اين تجربه از واكاوي يُگه و مديتيشن بر محوريت درك خودبنيان فرد به‌دست مي‌آيد كه يكسره با نگاهي ابزارگونه به تحصيل خودآگاهي و آگاهي‌دروني نائل مي‌آيد. نگارنده در اين مقاله، با نظر به دغدغه انسان‌گرايي در جذب بصيرت‌هاي تجربۀ ديني، نشان مي‌دهد كه لازمۀ چنين تلاشي در ورطه عمل، به ظهور تجربۀ معنوي خودگرا مي‌انجامد. اين تجربۀ جديد و ملموس كه با تحليل سه مفهوم تجربه، معنوي و خودگرا تشريح مي‌شود، به شكل خارجي در استقبال بي‌نظير انسان معاصر از يُگه و مديتيشن رخ داده است. درواقع، اين استقبال كه ريشه در انتظاري كاركردگرايانه دارد، خواهان تجربۀ درون‌نگرا و تأمل دروني، كسب احساس تماميت‌يافتن خويش، رشد و ارتقاء ابعاد وجودي فرد، كسب نيروي دروني، خودپويايي و خودشكوفايي معنوي، كسب احساس مقدس‌بودن، شادابي جسمي و روحي، تحصيل آرامش و... است. اين ماهيت نگاه انسان‌گرايانه بر تعاليم سنتي در باب تجربۀ ديني است كه در عمل، به ظهور «تجربۀ معنوي خودگرا» منجر شده است.