فضايل معرفتي، شرط لازم حقيقت‌جويي و سازندۀ هويت عقلي

در مقالۀ حاضر نقش فضايل معرفتي در شكل‌گيري هويت فكري و تأثير آن‌ در بهبود رفتارهاي حقيقت‌جويي‌مان بررسي شده است. معرفت‌شناسي فضيلت به دليل عامل محور بودن و تمركزش بر منشِ شناختيِ فاعل، از معرفت‌شناسي تحليليِ باورمحورانه متمايز مي‌شود و فضايل معرفتي را عامل سازندۀ هويت فاعل معرفتي و شرط رسيدن به حقيقت مي‌داند. اين مقاله از بين دو رويكرد اعتمادگرايي و مسئوليت‌گرايي فضيلت، بر رويكرد دوم متمركز شده و با بهره‌گيري از فضايل نه‌گانۀ معرفتي كه جيسون بِئِر مطرح كرده است نشان مي‌دهد چگونه انساني با به‌كارگيري اين فضايل و اجتناب از رذايل متناظر، به لحاظ معرفتي خوب و انديشمند مي‌شود و از اين طريق، حقيقت را در حوزه‌هاي مختلف معرفتي كسب مي‌كند. پس از توضيح اين فضايل و نقش آن در دو حوزۀ مذكور براساس معرفت‌شناسي فضيلت، اهميت اين رابطه در ديدگاه ملاصدرا، به‌منزلۀ نمونه‌اي از فلسفۀ اسلامي بررسي مي‌شود و درنهايت پيشنهاد مي‌شود به دليل اهميت فضايل معرفتي در بهبود رفتارهاي حقيقت‌جويي، آموزش‌دهي و پرورش‌دهي اين نوع فضايل‌ مي‌بايد بخشي از محتواي درسي گفتاري و نوشتاري دانشگاه‌ها و مدارس باشد و انديشه‌ورزي انتقادي صحيح در وجود افراد جامعه، نهادينه و تقويت شود.