واكاوي مفهوم انساء و نقد ديدگاه‌هاي مفسران

بحث «انساء» در آيه 106 بقره مطرح شده است. مفسران پيرامون مفهوم انساء ديدگاه‌هاي گوناگوني مطرح كرده‌اند. اكثر آنان با اختلافي كه در مفهوم آن (ترك، فراموشي و به تأخير انداختن) دارند، انساء را در مورد آيات قرآن جايز مي‌دانند. در مقابل، برخي با استناد به سياق آيه 106 بقره، منظور از انساء را «فراموشي» يا «ترك آيات كتب آسماني» ديگر دانسته‌اند. اما آنچه از سياق آيه و فضاي نزول سوره برمي‌آيد اين است كه منظور از انساء، تأخيري است كه در حكم تغيير قبله رخ داده و مستندات تاريخي نيز حاكي از همين موضوع است. زيرا اولاً يهوديان از طريق بشارت پيامبران خودشان مي‌دانستند كه پيامبرN به دو قبله نماز مي‌خواند و ثانياً پيامبرN خود نيز مدتي در انتظار تغيير قبله بودند، اما علي‌رغم عدم تمايل برخي از يهوديان نسبت به تغيير قبله، خداوند آيات 105 و 106 سوره بقره را در جهت تثبيت و اطمينان خاطر پيامبرش نسبت به تغيير حكم قبله نازل كرد. تفاوت نسخ و انساء نيز در اين است كه در نسخ از ابتدا، موقت بودن حكم مشخص نيست؛ ولي در انساء مشخص است.