نقد رويكرد نصر حامد ابوزيد در تفسير علمي بر اساس ديدگاه آيةاللّٰه معرفت

درباره تفسير علمي، شرايط و ضوابط آن، ديدگاه‌ها و رويكردهاي متفاوتي وجود دارد كه عوامل متعددي در اين اختلاف و ديدگاه‌ها نقش داشته است، ولي يكي از مهم‌ترين عوامل عبارت است از نوع نگاه مفسران به جايگاه علوم در فهم قرآن؛ به طوري كه بين برخي نومعتزله مثل نصر حامد ابوزيد در اثر شرايط زماني و پيشرفت‌هاي علمي، نگاه جديدي در تعامل با قرآن مطرح شده است؛ چرا كه آگاهي از پيشرفت و اقتدار غرب، ايشان را واداشته با انگيزه نوانديشي، بين دين و مدرنيته سازگاري برقرار كنند و نيز بر آن داشته كه رويكرد علمي را در تفسير آيات قرآن مورد توجه قرار دهند. از اين رو اين دسته از دانشمندان، با توجه به اينكه كه نوع نگاهشان به رويكرد تفسير علمي اشتباه است، قائل به تأويل‌پذيري بسياري از آيات قرآن و اثرپذيري قرآن از فرهنگ زمانه و سيلان داشتن معاني قرآن و تاريخمندي قرآن شدند و هم عملاً معيارها و ضوابط تفسير قرآن را رعايت نكردند و اما با وجود اين، داعيه نوانديشي و تفسير علمي داشتند. با تتبع در آثار و انديشه‌هاي آنان درمي‌يابيم كه اين نوع برداشت‌ها هم داراي آسيب‌هاي مبنايي و غايي بوده و هم آسيب‌هاي روشي را در بر دارد. اما آيةاللّٰه معرفت ضمن اينكه تفسير علمي را موجب فهم بهتر آيات علمي مي‌داند، قائل است كه بايد معيارهاي تفسير علمي رعايت شود و همواره بر اين نكته تأكيد دارد كه بايد از علوم قطعي استفاده كرد و با دور بودن از محاذير تاريخمندي قرآن و تأويلات نابه‌جا در تفسير قرآن، از آسيب‌هاي تفسير علمي به دور بود. ما در اين مقاله با تطبيق بر ديدگاه و نظرات آيةاللّٰه معرفت، ديدگاه نصر حامد ابوزيد را مورد نقد و بررسي قرار مي‌دهيم.