به‌كارگيري تحليل نيروهاي رقابتي در تدوين نقشه راه فن آوري (مورد مطالعه: تدوين نقشه راه زيست‌فن آوري كشور)

بهره‌برداري مناسب از علم و فن آوري، مديريت، اولويت‌بندي و برنامه‌ريزي براي آن مستلزم طراحي سياست‌ها و برنامه‌هاي متناسب با جذابيت‌ها و توانمندي‌هاي بومي است. يكي از ابزارهاي كاربردي براي تعيين اولويت‌ها و تدوين برنامه هر حوزه، نقشه راه فن آوري است. كاربرد نقشه راه صرفاً با تكيه بر توانمندي‌هاي بخش گرچه ممكن است در توسعه علمي و تحقيقاتي كارا باشد، لكن در سطوح توسعه فن آوري، توليد و نفوذ در بازار لزوماً قابل پياده‌سازي نيست. نيروهاي رقابتي موجود در بازار مانند تامين‌كنندگان، مشتريان و رقبا مي‌توانند در نحوه و جايگاه ورود به بازار نقش داشته باشند. لذا، در تدوين نقشه راه بخش خصوصاً نقشه راه فن آوري، لحاظ نمودن ساختار صنعت و شرايط بخش مورد مطالعه در تعيين اولويت‌ها و ارايه نقشه راه اهميت ويژه‌اي دارد. پژوهش حاضر، با لحاظ نمودن اسناد بالادستي كلان و بخشي زيست‌فن آوري در كشور و با نگاهي به روند بازارهاي جهاني، توانمندي‌هاي داخلي در بخش محصولات، فن آوري‌ها و منابع و همچنين با لحاظ نمودن ويژگي‌هاي ساختار صنعت در هركدام از بازارها به جهت بررسي امكان ورود به هركدام از بخش‌هاي بازار، نقشه راه زيست‌فن آوري كشور را در چهار بخش سلامت، كشاورزي، صنعت و محيط زيست تدوين و همچنين برنامه توسعه دانش‌بنيان اين بخش را به جهت تحقق اهداف نقشه در افق‌هاي زماني كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت ارايه نموده است. اين پژوهش با استفاده از مدل نقشه راه لايه‌اي در پنج لايه و با كمك مدل ساختار صنعت در قالب پنج نيروي پورتر و از طريق جلسات هم‌انديشي گروهي و مصاحبه‌هاي فردي با خبرگان بخش زيست‌فن آوري و مديريت فن آوري به‌صورت مشاركتي طراحي گرديده است.