پژوهشي تطبيقي درباره مفهوم، ماهيت و شرايط اصل تناسب در حقوق بشردوستانه بين المللي و حقوق اسلام

اصل تناسب در پروتكل الحاقي يك و نيز اساسنامه ديوان كيفري بين المللي به عنوان يك قاعده حقوقي عرفي تدوين شده است. با اين حال مفهوم، ماهيت و نيز شرايط اعمال آن با ابهاماتي روبروست. در حقوق اسلام نيز به ويژه در موضوع دفاع، احكامي بيان گرديده كه با اصطلاح نوپيداي «اصل تناسب» همگوني دارند. بررسي تطبيقي اين اصل به منظور تبيين نقاط اشتراك و افتراق اين دو نظام حقوقي و نيز تلاش براي كاستن از ابهام هاي اصل تناسب ضروري مي نمايد. پرسش اين است كه وجوه اشتراك و تمايز دو نظام حقوقي پيش گفته در اين زمينه كدامند؟ بهره گيري از روش تحقيق كيفي و بكارگيري اصول استنباط و تفسير حقوقي و فقهي و همچنين بهره گيري از روش هاي تطبيقي نشان داد تفاوت هاي اين دو نظام حقوقي در مفهوم و برخي شرايط اصل تناسب بنيادين است. چه اينكه حقوق اسلامي به دليل اهميت حفظ جان انسان ها، كاربرد اصل تناسب را در گستره اي محدودتر از حقوق بين الملل جايز مي داند.