واكاوي و سنجش توحيد ولايي- اسلامي مابين علامه طباطبايي، شيخ محمود شبستري و عطار نيشابوري

بازشناسي‌ مقولة‌ «ولايت»، بازشناسيِ‌ «توحيد ناب» اعم‌ از توحيد معرفتي، توحيد صدري، توحيد وجودي‌ و توحيد شهودي‌ است؛ چه‌ اين‌كه‌ موحٍّد ناب‌ و كامل‌ نيز در «ولايت‌شناسي» تجلي‌ مي‌يابد. ولايت‌ عرفاني، بيت‌الغزل‌ عرفان‌ اصيل‌ و معرفت‌ حق‌ و اسماي‌ حسناي‌ الاهي‌ و اوصاف‌ عُلياي‌ حق‌ است‌ كه‌ روح‌ و جوهر عرفان‌ به‌ شمار مي‌رود و «ولايت»، تجلي‌ آن‌ حقيقت‌ معرفت‌ و معرفت‌ حقيقي‌ است. «ولايت» را كه‌ نقطة‌ اوج‌ تكامل‌ انسان‌ در عالَم‌ عرفان‌ و سير و سلوك، و فصل‌ مميز حقيقت‌ انساني‌ و انسان‌ حقيقي، كمال‌ انساني‌ و انسان‌ كامل‌ از ماسواي‌ خويش‌ در عالم‌ و آدم‌ است‌ و علامت‌ سُفراي‌ الاهي‌ و سالكان‌ كوي‌ دوست‌ به‌شمار مي‌رود. عرفاي اسلامي هر كدام در آثار خود به تبيين و تشريح عقايد خود در اين مورد پرداخته اند. هر چند شيوه هاي موجود تنها در ظاهر مختلفند اما در باطن حكايت از يك شيوه دارند. با عنايت به اهميت موضوع و تكثر آراء، دراين مقاله سيري‌ كوتاه‌ و مجمل‌ به‌ نظريه ولايت در آراء شيخ محمود شبستري ، عطار نيشابوري ، علامه طباطبايي و مقايسه و تطبيق آنها با هم به شيوه كتابخانه‌اي، شده است