واكاوي ديدگاه ‌تناسخ ‌در نظرگاه‌ صدرالمتالهين ‌شيرازي و تاثير آن درمرگ‌انديشي معاصر

اميد به زندگانى جاودان سبب گرديده است كه انسان باورهاى گوناگونى را در باب حيات پس از مرگ پيدا كند كه تناسخ يكى از آنهاست، اين ايده كه ديرينه‏اى طولانى دارد از سوى موافقان و مخالفان آن به بحث گذارده شده است و امروزه به عنوان يكي از پرسش هاي فراروي بشر خودنمايي ميكند. در تعاليم ديني ما، مرگ همزاد و هم نفس آدمي است. هر دمي كه فرو مي‌بريم گرچه با آن زندگي خود را تأمين مي كنيم، در عين حال با آن گامي به سوي مرگ برمي داريم. مرگ و زندگي هر دو آفريدة خداوند هستند و ابزاري براي آزمون كردار آدمي. در اسلام و بويژه در مكتب تشيع اگر چه عقيده تناسخ از ناحيه پيشوايان معصوم ابطال گرديده است، ليكن خردورزان و انديشوران آن مكتب را از تفكر در آن زمينه باز نداشته است كه صدرا به عنوان موسس مكتب حكمت متعاليه از جمله ايشان است كه به خوبي اين چالش را بررسي و حل نموده است .در اين نوشتار، ضمن مرور بر تاريخچه اين نگرش بشرى، و بيان تقسيمات مربوط به آن، انظار و آراء آن فيلسوف و حكيم زبردست در اين باب نيز به اجمال بررسى گشته است، بيانات وي در اين مقوله روشنگرى شگرفى درمتفكران پس از خودش ايجاد نموده است تا آنجا كه صدرالمتألهين را مى‏توان جامع و كامل كننده اين ابحاث به شمار آورد.به هر حال، اگرچه بطلان نقلى و عملى تناسخ خدشه‏ناپذير به نظر مى‏رسد، اما درباره محال بودن عقلى آن و بررسى تأثيرات اين نظريه، مجال بحث و تأمل باقى است