سير تاريخي آراي مفسران دربارۀ مفهوم «قَوَّامُونَ»

واژۀ «قوامون» در آيه 34 سوره نساء، يكي چالشي‌ترين واژگان قرآني برشمرده مي‌شود. در گذر تاريخ، دربارۀ اين واژه، آراي متعددي ازسوي مفسران بيان شده است. مقاله حاضر سير تاريخي تطور آراي مفسران و عوامل پيدايش آن آرا از قرن اول هجري تاكنون بررسي گرديده است. نتايج اين پژوهش حاكي است، ازآنجاكه در قرن‌هاي نخستين در فرهنگ مردم، مرد به عنوان جنس برتر و داراي امتيازات ويژه شناخته مي‌شد، در بيشتر تفاسير تا حدود قرن دوازدهم، لفظ «قوام» به‌معناي فضيلت، سلطه و حاكميت مرد بر زن تعبير و تفسير شده‌ و دليل آن را برتري مرد بر زن در عقل و ايمان ازيك‌سو، و پرداختن مهر و نفقه مرد به زن ازسوي ديگر دانسته‌اند؛ اما از قرن دوازدهم به بعد، با افزايش نقش زن در جامعه از جهات اقتصادي، اجتماعي و علمي، واژه قوامون، معاني متنوعي چون كارگزاري، سرپرستي، مديريت، حمايت، پاسداري، امر به معروف و نهي از منكر مرد نسبت به زن يافته است. ترديدي نيست كه رشد علمي و فرهنگي و اجتماعي زنان در پيدايش اين رويكرد تفسيري، بسيار تأثيرگذار بوده است.