بررسي و تحليل سخنان مفسران در اعتبارسنجي قول و فعل «محكيّ» در قرآن كريم

خداوند در قرآن كريم سخنان يا كرداري را از ديگران نقل مي‌كند. برخي از اين حكايت‌ها با تأييد يا رد همراه است، ولي برخي ديگر ازاين‌دست آيات تأييد يا رد صريحي در برندارد. مفسران با اين‌گونه آيات برخوردي دوگانه داشته‌اند؛ برخي مفسران، به‌ويژه جبرگرايان، ازآن‌جهت كه اين قول و فعل از خداوند حكايت نشده است و به معصوم نسبت ندارد، آن را نامعتبر و غيرقابل استدلال مي‌شمرند و برخي ديگر اين دست آيات را مجراي قاعده «تقرير» دانسته‌اند و بر اين اساس آيات حكايت را معتبر و قابل استدلال دانسته‌اند. قاعده تقرير از اين قرار است: هر سخن يا كرداري را كه سخنگوي حكيم حكايت كند و آن را رد و انكار ننمايد، مورد تأييد و پذيرش وي است. ادله قرآني، سنت معصومان، اتفاق مفسران و ديگر عالمان ديني و دليل عقلي، همه بر اعتبار قاعده تقرير در آيات حكايت دلالت دارد. بي‌گمان جريان قاعده تقرير و استناد به آيات حكايت بر نيافتن رد از سوي گوينده (رد صريح يا ضمني، ‌‌متصل يا منفصل) و وجود شرايط منطقي استدلال مبتني است.