عامل هاي مؤثر بر مهارت كشاورزان در استفاده ي بهينه از منبع هاي آب كشاورزي: بهار، استان همدان

Factors Affecting Bahar Farmers’ Skills on Optimal Use of Agricultural Water Resources: Hamedan, Iran

بخش كشاورزي بيشترين سهم را در ايجاد بحران آب دارد و بنابراين لزوم استفاده ي بهينه از منبع هاي آبي در اين بخش پرهيزناپذير است. براي رسيدن به اين مهم، آموزش كشاورزان در به كارگيري روش ها و فناوري هاي نوين بهره برداري از منبع هاي آب داراي اهميت زيادي است. به همين منظور از آنجا كه مهارت بازتابي از دانش، نگرش و امكانات مي باشد. اين پژوهش با هدف بررسي عامل‌هاي موثر بر مهارت كشاورزان در استفاده‌ي بهينه از منبع‌هاي آب كشاورزي انجام شده است. جامعه‌ي آماري اين تحقيق شامل همه‌ي كشاورزان شهرستان بهار استان همدان مي‌باشد (1931N=) كه 271 تن از آنان بر پايه‌ي فرمول كوكران به صورت تصادفي به عنوان نمونه‌ي تحقيق انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌هاي تحقيق، پرسشنامه بود كه روايي آن با استفاده از نظر كارشناسان مربوطه و پايايي متغيرها با استفاده از آزمون آلفاي ترتيبي (0/93-0/85α= ) تائيد شد. يافته‌هاي آزمون من‌ويتني نشان داد كه دانش و مهارت استفاده‌ي بهينه از منبع‌هاي آب كشاورزي در كشاورزاني كه در دوره‌هاي آموزشي مرتبط شركت كرده بودند با كساني كه در اين دوره‌ها شركت نداشتند، داراي تفاوت معني‌دار است. همچنين بر پايه‌ي يافته‌هاي آزمون كروسكال‌واليس بين مهارت بر پايه‌ي مالكيت زمين، منبع‌هاي كسب اطلاعات و منبع‌هاي تامين آب، تفاوت معني‌داري وجود دارد. يافته‌هاي آزمون همبستگي اسپيرمن نشان داد كه بين مهارت و متغير‌هاي دانش، نگرش و شمار قطعه‌هاي زمين رابطه‌ي مثبت و معني‌دار و ميزان توليد ساليانه، گستره‌ي زمين ديم و ميزان كاربرد كودهاي شيميايي رابطه‌ي منفي و معني‌داري وجود دارد. افزون‌بر-اين، نتايج رگرسيون ترتيبي نشان داد سه متغير دانش، نگرش و شمار قطعه‌هاي زمين، 50/9 درصد از احتمال تغيير سطح متغير مهارت كشاورزان در استفاده‌ي بهينه از منبع‌هاي آب كشاورزي را تبيين مي‌كنند.

The Agricultural Sector has the highest share in creating the water crisis in Iran; therefore managing optimal use of water resources is inevitable. Accordingly, it is essential to educate farmers to apply appropriate technologies to boost water proper utilization. Thus, this study has aimed to analyze the farmers’ skills on optimal use of agricultural water resources; since the skills are a reflection of knowledge, attitude, and facilities. The target population of this study was all farmers from Bahar County, Hamedan province (N=1931) that 271 of them were selected by random sampling according to Cochran formula. The data collection instrument was a questionnaire which its validity confirmed by a group of relevant experts and the reliability of the variables was calculated using ordinal alpha coefficient (α=0.85-0.93). The study of research sample showed that more than 70 percent of farmers participated in neither agricultural water management courses nor environmental problems ones. There were significant differences between Knowledge and skills about optimal use of agricultural water resources of Farmers that participated in related training courses and those didn’t participate, according to the results of Mann-Whitney test. Also farmers categorized based on the land ownership, information resources and water supplies were significantly different in terms of their water management skills, according to the results of Kruskal-Wallis test. According to the results of Spearmans’ correlation tests, there were positive significant relationships between skills with variables of knowledge, attitude, and number of land plots; while this variable was negatively and significantly correlated with the amount of the annual production, total hectares of rainfed lands, and the amount of using chemical fertilizers. Moreover, based on the result of ordinal regression, 50.9% of the skills variations could be explained by three variables as the farmers' knowledge and attitude and number of land plots.