پديد آورندگان :
ستوده نيا اقدس دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي , محمودآبادي مجيد دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي , فكري مجيد دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
خاك ماسه اي و زراعي , جريان ورقه اي , شبيه سازي باران , فرسايش خاك , مناطق خشك و نيمه - خشك
چكيده فارسي :
با توجه به ضعف پوشش گياهي در مناطق خشك و نيمه خشك، پوشش سنگريزه سطحي از اهميت ويژه اي در مهار فرسايش خاك برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير پوشش سنگريزه سطحي و شيب بر شدت فرسايش پاشماني و بين شياري در دو نمونه خاك مختلف انجام شد. به اين منظور، بر روي دو خاك ماسه اي و زراعي با توزيع اندازه ذرات متفاوت، در چهار شيب 0.5، دو، پنج و 10 درصد و پنج سطح سنگريزه سطحي شامل صفر، پنج، 10، 20 و 40 درصد، هر يك در سه تكرار آزمايش شبيه سازي باران انجام شد.با ايجاد باران با شدت ثابت 35 ميلي متر در ساعت و مدت 35 دقيقه در يك سيني به ابعاد60 در 60 سانتي متر، شدت فرسايش بين شياري و نيز پاشمان ذرات به سمت پايين دست و بالادست و نيز متوسط پاشمان كل اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه با افزايش پوشش سنگريزه سطحي در هر دو خاك، شدت پاشمان پايين دست و بالادست و همچنين، متوسط پاشمان كل به طور معني داري كاهش مي يابد، البته شدت پاشمان پايين دست بيشتر از پاشمان بالادست بود. با افزايش درصد پوشش سنگريزه از صفر (شاهد) به پنج، 10، 20 و 40 درصد، متوسط شدت پاشمان به سمت پايين دست در نمونه خاك ماسه اي به ترتيب 12.9، 25.3، 35.7 و47.7 درصد و در نمونه خاك زراعي به ترتيب 13.9، 25.4، 0.37 و 49.44.49 درصد كاهش يافت.با افزايش درصد پوشش سنگريزه از صفر درصد (شاهد) به پنج، 10، 20 و 40 درصد، متوسط شدت فرسايش بين شياري در نمونه خاك ماسه اي به ترتيب 5.13، 26.4، 33.3 و 46.4 درصد و در نمونه خاك زراعي به ترتيب 12.9، 30.7، 37.3 و 45.9 درصد كاهش يافت. همچنين، با افزايش شيب در هر دو خاك، شدت فرسايش پاشماني و بين شياري به طور غير خطي افزايش پيدا كرد.شدت پاشمان و نيز فرسايش بين شياري در خاك ماسه اي به دليل چسبندگي كمتر و جدايش پذيري بيشتر ذرات آن، بيشتر از نمونه خاك زراعي بود. يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه وجود پوشش سنگريزه در سطح خاك مي تواند شدت فرسايش پاشماني و بين شياري را به طور معني داري كاهش دهد
چكيده لاتين :
Due to low plant cover in arid and semi-arid regions, surface gravel cover (SGC) plays an important role in soil erosion control. The aim of this study is to investigate the effect of SGC and slope gradient on splash as well as interrill erosion in two contrasting soils. For this purpose, a constant rain was simulated on two soils namely sandy and cropland with different aggregate size distributions at four slope gradients including 0.5, 2, 5 and 10 % and five levels of SGC including 0, 5, 10, 20 and 40 % each at three replicates. Through producing a rain intensity of 35 mm/h for 35 min duration on a 0.35 m by 0.35 m test area, both splash (downward, upward and the total splashed material) and interrill erosion rates were measured. Result showed that with increasing SGC in both soils, the downward, upward and the total average splash increased, significantly. However, the downward splash rate was higher than the upward splash rate. With increasing SGC
from 0% (control) to 5, 10, 20 and 40 %, the downward splash rate decreased for the sandy soil by 12.9%, 25.3%, 35.7% and 47.7%, and for the cropland soil by 13.9%, 25.4%, 37.0% and 49.4%, respectively. Regarding the interrill erosion rate, the corresponding reduction percentages for the sandy soil were 13.5%, 26.4%, 33.3% and 46.4% and for the cropland soil were 12.9%, 30.7%, 37.3% and 45.9%, respectively. Moreover, nonlinear increases in the interrill and splash erosion rates were found at steeper slopes. Due to lower cohesion and greater detachability of sandy soil, it exhibited higher erosion rates than those for the cropland soil. The findings of this study revealed that in the presence of SGC, both splash and interrill erosion rates will reduce, significantly.
