اختصاصيت ميزباني و وضعيت سازگاري جنسي جدايه‌هاي قارچ Pyricularia oryzae بدست آمده از ميزبان‌هاي مختلف در ايران

Host-specificity and sexual compatibility of Pyricularia oryzae isolated from different hosts in Iran

قارچ Pyricularia oryzae عامل بيماري بلاست برنج و گندم و لكه برگي روي تعدادي از گياهان گرامينه­اي است. بيماري بلاست يكي از مهمترين بيماري‌هاي برنج در اكثر مناطق برنج‌خيز ايران به شمار مي‌رود كه معمولا سالانه خسارت اقتصادي قابل توجهي روي برنج ايجاد مي‌كند. در تابستان سال­هاي 1393 و 1395 از مزارع برنج، ذرت، و علف‌هاي هرز باغات مركبات و جنگل­ هاي نواحي جنوبي درياي خزر و مزارع برنج استان خراسان رضوي نمونه ­برداري به عمل آمد. تجزيه و تحليل فيلوژنتيكي جدايه‌ها، با استفاده از داده‌هاي به دست آمده از نواحي ژنومي اكتين (ACT)، كالمودلين (CAL) و زيرواحد بزرگ RNA پليمراز (II (Rpb1 انجام شد، نتايج فيلوژني جدايه‌هاي حاصل از ميزبان‌هاي مختلف را به عنوان P. oryzae تاييد كرد. آزمون بيماريزايي روي ميزبان‌هايي از قبيل برنج، ارزن دم‌روباهي، ذرت، سوروف و چسبك صورت پذيرفت. نتايج بيماريزايي نشان داد هر جدايه روي ميزبان جدا شده بيماريزايي شديدي را نشان داد اما شدت علائم در ميزبان‌هاي ديگر نسبت به ميزبان جدا شده كمتر بود. به منظور شناسايي ايديومورف‌هاي تيپ آميزشي از تكنيك Multiplex PCR و آغازگرهاي L1 و L2 جهت تكثير ايديومورف Mat1-1 و آغازگرهاي T1 و T2جهت تكثير ايديومورف Mat 1-2 جدايه‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. وضعيت باروري جنسي جدايه‌ها با تيپ آميزشي جدايه آزمايشگر تحت شرايط آزمايشگاه و روي محيط كشت آرد برنج-آگار نيز انجام گرفت. با توجه به نتايج ايديومورف‌هاي تيپ آميزشي و توليد مثل جنسي، Mat 1-1 بيشتريين فراواني را در جدايه‌هاي برنج و ارزن‌دم‌روباهي داشت و Mat 1-2 بيشترين فراواني را در بين علف‌هاي هرز و گياه زارعي ذرت دارا مي‌باشد.

Pyricularia oryzae is rice and wheat blast causal agent and can occurs leaf spot on some grass species. Blast disease is one of the most important diseases in rice areas cultivated in Iran, annually it cause economic damage to rice. Sampling was conducted from rice, maize, foxtail millet, and weeds of wheat and rice cultivation regions, citrus orchards, and jungles in southern of Caspian Sea and from rice fields in Khorasan-razavi province during summers of 2013 and 2015. Phylogenetic analysis with partial regions of Actin (ACT), Calmodulin (CAL), and RNA polymerase II largest subunit genes (Rpb1) allowed to assign the strains from different hosts to Pyricularia oryzae. Pathogenicity test of P. oryzae species was applied on rice, foxtail millet, maize, barnyard grass, and wild foxtail millet in control condition. Based on pathogenicity, each isolate were highly pathogenic toward its host but not to the other hosts tested. In order to a determination of mating type, Multiplex PCR technique using primers L1 and L2 (for Mat1-1), T1, and T2 (for Mat1-2) was done. Under lab conditions, the sexual stage was conducted with isolates from different hosts on rice flour- agar medium. The mating type and sexual reproduction show that Mat1-1 is frequent in rice population and foxtail millet population and Mat1-2 is frequent in weeds populations and maize population.