چهارچوب جامع چندسطحي حفاظت دانش بنگاه‌هاي دانش‌محور (مطالعه موردي شركت ملي نفت ايران)

A Multi-level Comprehensive Framework for Knowledge Protection of Knowledge-based Companies (Case Study of NIOC)

امروزه بنگاه‌هاي دانش‌محور براي حفظ ذخاير ارزشمند دانشي و مزيت رقابتي بر «حفاظت دانش» به عنوان فرايند كليدي مديريت دانش تأكيد دارند. در واقع خلق و به اشتراك‌گذاري دانش بدون حفاظت دانش منجر به ايجاد ارزش افزوده پايدار نمي‌شود. هدف از اين مقاله، بررسي رويكردهاي حفاظت دانش با پيشنهاد چهارچوب چندسطحي در شركت ملي نفت ايران به عنوان بنگاه دانش‌محور است كه با توجه به ماهيت اكتشافي تحقيق از مطالعه موردي استفاده مي‌شود. حفاظت دانش شامل حفظ دانش صريح (نظير ثبت اختراع و مستندهاي سازماني) و نيز حفاظت دانش ضمني (دانش در ذهن كاركنان نظير تجربه) است. ‌نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه ريسك از دست دادن دانش و لزوم حفاظت دانش در سطح فردي (ترك خدمت و بازنشستگي كاركنان) و در سطح سازماني (كوچك‌سازي، مديريت روابط بين سازماني و مديريت پروژه) بايد مورد نظر قرار گيرد كه مروري بر استراتژي‌هاي شركت ملي نفت به عنوان بنگاه دانش‌محور براي كاهش هر يك از ريسك‌هاي مذكور صورت مي‌گيرد.

Nowadays, knowledge-based companies emphasis on knowledge protection as a continuous process of knowledge management for knowledge repository retention and competitive advantage. In fact, knowledge creation and sharing without protection will not lead to the creation of a sustainable value. This research aims to explore the knowledge protection strategies of NIOC (National Iranian Oil Company) as a knowledge-based company. Based on the exploratory nature of research, a single case study method was utilized. Knowledge protection consists of both explicit knowledge (e. g., documentation and patent submission) and tacit knowledge (e. g., intuition, expert). The result of this study shows that the risk of knowledge loss and the necessity of its protection must be taken into account in downsizing, lay off, retirement, outsourcing and etc. A review on the strategies of the National Oil Company, as a knowledge base company, to reduce any mentioned risks was performed.