پديد آورندگان :
نعمتي، زهرا دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي - بخش گياه‌پزشكي , مستوفي زاده قلمفرسا، رضا دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي - بخش گياه‌پزشكي , دادخدايي، علي دانشگاه شيراز - دانشكده كشاورزي - بخش زراعت و اصلاح نباتات , مهرابي، رحيم دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده كشاورزي - گروه بيوتكنولوژي , استفنسن، برايان دانشگاه مينه‌سوتا، ايالات متحد آمريكا - دانشكده كشاورزي - بخش گياه‌پزشكي
كليدواژه :
گندميان , زنگ برگي , دامنه‌ي ميزباني , بيماريزايي
چكيده فارسي :
براي بررسي دامنه ي ميزباني جمعيت هاي مختلف زنگ برگي گندم، Puccinia recondita sensu lato ، پنجاه جدايه ي قارچ عامل بيماري از ميزبانهاي مختلف خانواده ي گندميان (Poaceae) از استانهاي مختلف ايران شامل: از استانهاي اردبيل، آذربايجان غربي، ايلام، خراسان رضوي، خوزستان، فارس، كردستان، كرمان، گلستان و مازندران از سال 1389 تا 1396 جمع آوري شد. بيماريزايي جدايه ها بر روي هفت ميزبان، گندم نان ( Triticum aestivum L.، رقم بولاني)، گندم دوروم (Triticum durum Desf.، رقم هاي كرخه و ياواروس)، جو ( Hordeum vulgare L.، رقم افضل)، چاودار (Secale montanum Guss.) ، يولاف ( Avena sativa L.) و تريتيكاله (Triticosecale Wittm. Ex A. Camus) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تمام جدايه ها روي گندم نان (رقم بولاني) و تريتيكاله از شدت بيماريزايي بالايي برخوردار بودند. جدايه هاي گندم نان داراي واكنش ناپر آزاري در مقابل ساير ميزبانها به جز تريتيكاله بودند كه به صورت واكنش فوق حساسيت و يا بروز تك جوش هاي كوچك و پراكنده مشاهده شد. جدايه هاي تريتيكاله فقط روي تريتيكاله و گندم نان بيماريزايي داشتند. جدايه هاي گندم دوروم نسبت به گندم نان، تريتيكاله و ارقام مختلف دوروم، پرآزار و نسبت به جو و چاودار ناپرآزار بودند. جدايه هاي زنگ برگي يولاف نسبت به جو، چاودار و ارقام مختلف گندم دوروم واكنش ناپرآزاري را نشان دادند. جدايه هاي زنگ برگي جو نيز روي ميزبانهاي گندم نان، تريتيكاله و جو پرآزار و در مقابل روي ميزبانهاي گندم دوروم و چاودار ناپرآزار بودند. جدايه هاي جو وحشي نيز در مقابل گندم نان، گندم دوروم و تريتيكاله، پرآزار و در برابر ساير ميزبانها ناپرآزار بودند. يولاف به استثناي جدايه هاي خود، ميزبان هيچكدام از جدايه هاي ديگر زنگ قهوه اي نبود. يافته ها نشانگر اين است كه جمعيتهاي زنگ برگي در نبود ميزبان گندم، ميتوانند روي ساير اعضاي خانواده ي گندميان بقا پيدا كنند.
چكيده لاتين :
In order to investigate the host range of various populations of causal agent of wheat leaf rust, Puccinia. recondita sensu lato, during 2010-2016, fifty isolates of the pathogen were collected from different hosts of Poaceae in various parts of Iran including: Ardabil, Fars, Golestan, Ilam, Kerman, Khuzestan, Khorasan Razavi, Kurdistan, Mazandaran and West Azerbaijan. Pathogenicity of all isolates on seven hosts, including bread wheat (Triticum aestivum L., cv. Boolani), durum wheat (Triticum durum Desf., cv. Karkhe & cv. Yavaroos), barley (Hordeum vulgare L., cv. Afzal), oat (Avena sativa L.), rye (Secale montanum Guss.) and triticale (Triticosecale Wittm. Ex A. Camus) was examined. Results indicated that all isolates had high disease severity on bread wheat (cv. Boolani) and triticale. Bread wheat isolates were avirulent on all hosts except for triticale, which showed a hypersensitive reaction or small, dispersed pustules. Triticale isolates were only pathogenic on triticale and bread wheat. Durum wheat isolates were virulent on bread wheat, durum wheat, and triticale, and were avirulent on barley and rye plants. Oat isolates showed an avirulence response on barley, rye and various genotypes of durum wheat and rye. Barley isolates were also pathogenic on bread wheat, triticale and barley and avirulent on durum wheat and rye. Although wild barley isolates were virulent on bread wheat, durum wheat, and triticale, they were avirulent on other hosts. Oat is a non-host for all leaf rust isolates, except for its own isolates. The findings indicate that in the absence of wheat, leaf rust populations are able to survive on other members of the Poaceae family.
