زنان و فضاي سوم؛ بازخواني مفهوم حوزه عمومي در محدوده مركزي شهر تهران(خيابان انقلاب)

Women and Third space; rereading the public realm concept in central district of the city of Tehran (Enghelab street)

حوزه عمومي به عنوان يكي از مفاهيم طرح شده توسط فيلسوفاني چون هنا آرنت و يورگن هابرماس را مي‌توان شبكه‌اي نامتمركز و بي‌نام از ارتباطات درباره علايق مشترك دانست كه رشته هاي گوناگون ارتباط را در هم مي‌آميزند. اين حوزه و كاركرد آن در عرصه هاي گوناگون يكي از دغدغه‌هاي انديشمندان معاصر است. ازسوي ديگر مفهوم بديع‌تر فضاي سوم، توسط انديشمندان معاصر مانند ادوارد سوجا و هومي بابا طرح شده است. اين پژوهش تلاش دارد به اين سوال پاسخ دهد كه به كمك مفهوم فضاي سوم، چگونه مي‌توان حوزه‌عمومي را براي گروه هدف زنان در نمونه مكاني مورد مطالعه احيا كرد؟ فضاهايي كه مصاديق آن مانند كافه‌ها طبق مشاهدات اين پژوهش توانسته‌اند زنان را به عنوان اصلي‌ترين مخاطبان خود جذب كنند. چرايي اين امر و چگونگي كاركرد اين فضاها، مورد توجه اين پژوهش است. در اين راستا رويكرد اتخاذ شده در اين پژوهش، كيفي است و پارادايم مد نظر از حيث روش پژوهش، ذيل دسته‌بندي پارادايم تفسيري قرار دارد. همچنين در كاربست نتايج حاصل از مرور مباني و مطالعات ميداني در محدوده مركزي شهر تهران(بخشي از خيابان انقلاب) با توجه به در نظر داشتن گروه هدف زنان، از روش مردم‌نگاري بهره گرفته شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش، پيدايش خرده فرهنگي را در بين گروه هدف زنان نشان مي‌دهد كه از مهم‌ترين كاربران فضاهاي سوم در محدوده مورد مطالعه هستند، فضاهايي كه طبق نتايج اين پژوهش توانسته‌اند در ارتقاي حوزه عمومي براي مخاطبان خود نقش پر رنگي ايفا كنند.

Public realm, one of the concepts propounded by Jürgen Habermas and Hannah Arendt can be regarded as decentralized and anonymous communication networks on common interests which combine various disciplines of communication. This realm and its function in various fields, despite the different interpretations offered by scholars, is one of the concerns of contemporary thinkers. On the other hand, more recent concept of third space have been mentioned by contemporary thinkers such as Edward Soja and Homi Bhabha. By utilizing this subject, this research attempts to answer this question “By using the concept of the third space, how can the public realm be revived for the target group of women in the study?” Spaces such as cafes, as observed in this study, have been able to attract more women as the main audience; therefore the reason behind this and the function of these spaces are the focus of this research. The current study has been carried out by the ‘Qualitative research’ approach along with interpretive paradigm in terms of methodology. The ethnographic method was employed for the application of the results of the literature review and observations in the central district of Tehran(Enghelab Street) with respect to the target group of women.