ارزيابي پروژه‌هاي اجرا شده آبخيزداري از ديدگاه روستاييان در حوضه رزين استان كرمانشاه

Stakeholder’s Opinion on Watershed Management Measures in Razin Catchment, Kermanshah, Iran

امروزه تخريب منابع سرزمين، آلودگي هوا، كمبود مواد غذايي، فقر و نابرابري مهمترين چالش‌هايي هستند كه حل آن‌ها بدون مشاركت فعال ساكنين محلي امكان‌پذير نيست. هدف از انجام اين پژوهش ارزيابي اقدامات آبخيزداري انجام يافته از ديدگاه ساكنين محلي بود كه در قالب پروژه بين‌المللي مناريد در حوضه رزين استان كرمانشاه بين سال‌هاي 95-1392 به مرحله اجرا در آمده بود. نظرات جامعه محلي از طريق مصاحبه حضوري در قالب پرسشنامه دريافت شد. نتايج اين بررسي نشان داد كه اقدامات انجام يافته شامل كپه‌كاري، احداث باغ، بند سنگي-ملاتي، بند گابيوني و دايك (ديواره كنترل سيل) بود. بيشتر مصاحبه شوندگان با اقدامات بيولوژيكي انجام يافته (كپه‌كاري و باغات ديم) به‌دليل محدوديت در چراي دام، خلع يد برخي ديم‌زارها و در مواردي ايجاد تضاد موافقت چنداني نداشتند. نظرات موافق به‌دليل چشم داشت آن‌ها براي ماكيت باغات و تسهيلات بانكي بود. حدود 85 درصد پاسخ دهندگان اظهار داشتند كه از نظرات و ديدگاه آن‌ها، عليرغم داشتن تجربيات و ايده‌هايي مناسب‌تر و سازگار با محيط زيست، در مراحل مختلف انجام اقدامات آبخيزداري استفاده نشده بود. به‌طور كلي، آن‌ها بر اين باور بودند كه اقدامات مكانيكي راه‌حل مناسبي براي مقابله با فرسايش خاك، كنترل سيل، كاهش رواناب و بهبود آبياري نيستند. غالب پاسخ دهندگان بر اساس تجربيات تلخ خشكسالي‌هاي اخير و ميزان آگاهي و سوادشان، نگران تغييرات اقليمي و پيامدهاي ناشي از آن بر كشاورزي و معيشت‌شان بودند و به همين دليل، اذعان نمودند كه مديريت آبخيزداري و اقدامات دولتي بايستي در راستاي مديريت خشكسالي و سازگاري با شرايط جديد اقدامات اساسي انجام دهد. به‌طور كلي، ايده‌ها و مشاركت ساكنين محلي و بهره‌برداران بخش موثر اقدامات آبخيزداري هستند.

land degradation, air pollution, food deficient, poverty as well as inequality are the main challenges worldwide. However, overcome these challenges are impossible without local inhabitants’ participation. The objective of this research was to evaluate the watershed management measures which measured through joint project by Forests, Rangelands and Watershed Organization (FRWM) and Middle East and North Africa Regions Program for Integrated Development (MENARID) in Razin watershed, Kermanshah, Iran during 2013-16. Local inhabitants were interviewed using questionnaire. The results explored that constructed measures comprise the pit- seeding, rain-fed orchard, stony dam, gabion and dyke. However, most of respondents did not agree with biological measures (pit- seeding, rain-fed orchard) due to limitation for their animal grazing, persuading land-use change and enhancing conflicts among them, while rare inhabitants were willing to rain-fed orchard due to their expects on rangeland ownership and loan opportunity. Approximately 85% of local people confirmed that they did not consult or collaborated during watershed management measures, although they had environmental friend ideas. They believed that mechanical measures are impossible solutions in terms of soil conservation, flood control, runoff harvesting and supplemental irrigation. Overall, local communities worried about climate change and its sever negative impacts on agricultural activities and livelihood, thus watershed management and governance should be taken urgent steps overcome or adapting hits of droughts due to their literacy and experience during recent years. It is concluded that local inhabitant's ideas and their participations should be considered as the necessary step to obtain the effective results and sustaining watershed management measures.