كليدواژه :
اسيدهاي چرب ضروري , دانه روغني , ضايعات ميگو و ماهي , قطر طبق , وزن هزاردانه
چكيده فارسي :
سابقه و هدف
دانه هاي روغني، منابع مهم روغن هاي گياهي هستند. دانه گلرنگ با محتواي روغن 25 تا 45 درصد، يكي از دانه هاي روغني بسيار ارزشمند مي باشد. امروزه، انسان ها از اثرات مضر كودهاي شيميايي بر محيط زيست آگاه هستند. بنابراين كاربرد كودهاي آلي به عنوان يك استراتژي مناسب براي افزايش ماده آلي خاك و بهبود ساختار خاك با افزايش پايداري خاكدانه ها شناخته مي شود. يكي از روش هاي كاربرد ضايعات آبزيان، استفاده از آنها به عنوان كود آلي است. كود ماهي، سرشار از مواد غذايي بخصوص نيتروژن و فسفر است كه كمبود اين عناصر را در مزارع و باغ ها رفع مي كند. كيتين كه در اسكلت ميگو يافت مي شود، دومين پلي ساكاريد نيتروژن دار طبيعي فراوان بعد از سلولز بر روي زمين است. مقادير عظيمي از ضايعات ماهي و پوست ميگو، در شركت هاي توليد غذاهاي دريايي در سراسر جهان، دور ريخته مي شوند. بنابراين كاربرد مواد زائد تجديدپذير به عنوان كود، از نظر اقتصادي مناسب است. از آنجا كه نيتروژن و فسفر از عناصر ضروري در رشد گلرنگ مي باشند، كاربرد ضايعات ماهي و پوست ميگو كه سرشار از اين عناصر هستند، مي تواند باعث افزايش عملكرد كمي و كيفي گلرنگ شود.
مواد و روش ها
به منظور بررسي اثر ضايعات ميگو و ماهي بر خصوصيات كمي و كيفي گلرنگ، آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي با 13 تيمار (شامل 3 گرم ميگو در سطح خاك، 3 گرم ميگو مخلوط با خاك، 1/5 گرم ميگو در سطح و 1/5 گرم ميگو مخلوط با خاك، 3 گرم ميگو + 0/2 گرم اوره در سطح و 3 گرم ميگو + 0/2 گرم اوره مخلوط با خاك، 1/5 گرم ميگو + 0/2 گرم اوره در سطح و 1/5 گرم ميگو + 0/2 گرم اوره مخلوط با خاك، 5 گرم ماهي در سطح و 5 گرم ماهي مخلوط با خاك، 10 گرم ماهي در سطح و 10 گرم ماهي مخلوط با خاك، شاهد) و 4 تكرار در گلخانه دانشگاه نهاوند انجام شد. تعداد دانه، قطر طبق، تعداد گل در بوته، تعداد شاخه فرعي، وزن هزاردانه، درصد روغن، ميزان و نوع اسيدهاي چرب اندازه گيري گرديد.
يافته ها
نتايج آزمايش بيانگر تاثير مثبت كاربرد ضايعات ميگو و ماهي بر كليه صفات مورد بررسي است به طوري كه بيشترين قطر طبق (2/1 سانتي متر) در تيمار 1/5 گرم ميگو در سطح خاك، بيشترين تعداد دانه با كاربرد 1/5 گرم ميگو مخلوط با خاك و بالاترين وزن هزار دانه (39/1 گرم) در تيمار 5 گرم ماهي مخلوط با خاك به دست آمد. بيشترين درصد روغن (25/31%) از تيمار 3 گرم ميگو + 0/2 گرم اوره مخلوط با خاك به دست آمد. بيشترين لينولئيك اسيد (73/56%) از تيمار 3 گرم ميگو + 0/2 گرم اوره در سطح خاك، بيشترين ميزان اولئيك (22/33%) و لينولنيك (38/0%) در تيمار 1/5 گرم ميگو + 0/2 گرم اوره در سطح خاك توليد شد. بيشترين پالميتيك (11/32%) در تيمار 3 گرم ميگو مخلوط با خاك و بيشترين ميزان استئاريك (1/97%) در تيمار 10 گرم ماهي در سطح خاك به دست آمد.
نتيجه گيري
نتايج آزمايش، تاثير مثبت ضايعات ميگو و ماهي به ويژه ميگو را بر كليه صفات مورد بررسي نشان داد، همچنين با كاربرد همزمان كود آلي و شيميايي، بيشترين درصد روغن توليد گرديد. باتوجه به نتايج اين مطالعه و به منظور كاهش كاربرد كودهاي شيميايي و دستيابي به اهداف كشاورزي پايدار، پيشنهاد مي گردد در مطالعات مزرعه اي و وسيع، از ضايعات فراوان ماهي و ميگو ، به عنوان جايگزين يا مكملي براي كودهاي شيميايي استفاده گردد. به دليل حجم زياد ضايعات ماهي و ميگو در جنوب ايران و تحمل بالاي گلرنگ به تنش خشكي و شوري، كاربرد ضايعات آبزيان به عنوان كود در كشت گلرنگ مي تواند موضوع تحقيقات آينده قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Oil seeds are important sources of vegetable oils. Safflower seed with 25-45% oil is one of the valuable oil seeds. Nowadays, people are aware of chemical fertilizers harmful effects on the environment. So the application of organic amendments is known as a suitable strategy to increase soil organic matter. One of the methods for utilization of aquatic waste is using them as an organic fertilizer. It is full of nutrients especially nitrogen and phosphorous that can eliminate their deficit in farms and gardens. Chitin found in the exoskeleton of shrimp is the second most ubiquitous natural nitrogenous polysaccharide after cellulose on earth. Huge amounts of fish wastes and shrimp have been abandoned by worldwide seafood companies. So using these renewable waste materials as fertilizer is economically feasible. Since nitrogen and phosphorus are essential elements in safflower growth, applying fish wastes and shrimp which are rich in these elements can improve the quantitative and qualitative characteristics of safflower.
Materials and Methods: In order to investigate the effect of shrimp and fish wastes on safflower, an experiment was conducted in completely randomized design with 13 treatments (3 gr shrimp at the soil surface, 3 gr shrimp mixed with soil, 1.5 gr shrimp at soil surface, 1.5 gr shrimp mixed with soil, 3 gr shrimp + 0.2 gr urea at soil surface, 3 gr shrimp + 0.2 gr urea mixed with soil, 1.5 gr shrimp + 0.2 gr urea at soil surface, 1.5 gr shrimp + 0.2 gr urea mixed with soil, 5 gr fish at soil surface, 5 gr fish mixed with soil, 10 gr fish at soil surface, 10 gr fish mixed with soil, and control) and 4 replications in the University of Nahavand. Number of seed, head diameter, number of flowers per plant, number of branches per plant, 1000- grain weight, oil percentage fatty acid content and type were measured.
Results: The results represent the positive effect of shrimp and fish wastes on the studied traits so that the most head diameter (2.1 cm) was observed in the 1.5 gr shrimp at the soil surface treatment, the most seed number by application of 1.5 gr shrimp mixed with the soil, and the highest amount of 1000-grain weight (39.1 gr) in the treatment of 5 gr fish mixed with the soil. The most oil percentage (25.31%) was produced in 3 gr shrimp + 0.2 gr urea mixed with the soil. The most linoleic acid (73.56%) was produced with using 3 gr shrimp + 0.2 gr urea at soil surface and the most oleic acid (33.22%) and linolenic acid (0.38%) belonged to 1.5 gr shrimp + 0.2 gr urea at soil surface treatment. The highest amount of palmitic acid (11.32%) was created in 3 gr shrimp mixed with the soil and the most content of stearic acid (1.97%) in 10 gr fish at the soil surface treatment.
Conclusion: The results showed the positive effect of fish and shrimp wastes especially shrimp, on all of the studied traits. Also, with the simultaneous application of organic and chemical fertilizers, the highest percentage of oil was produced. Considering the results of this study and in order to reduce the use of chemical fertilizers and to achieve sustainable agriculture purposes, we can use abundant fish and shrimp wastes as either an alternative or a complement for chemical fertilizers. Due to abundant sources of fish and shrimp waste in the south of Iran and high resistance of safflower to drought and salinity stress, use of aquatic waste as a fertilizer in safflower cultivation can be the subject of future researches.
