شناسايي چوب هاي به كار رفته در اجزاي سازه اي هفت بناي تاريخي مربوط به دوران صفوي و قاجار

Wood identification of structural elements of seven historical buildings related to Safavid and Qajar periods

شناسايي گونه هاي چوب به كار رفته در اجزاي سازه اي بناهاي تاريخي در جهت شناخت تكنيكي اجزاي به كار رفته در اين آثار از اهميت بالايي برخوردار است. در اين راستا، هفت بناي تاريخي در استان هاي البرز، اصفهان و آذربايجان شرقي مربوط به دوره هاي صفوي و قاجار مورد بررسي قرار گرفتند. نمونه‌برداري‌ها از اجزاي باربر چوبي سازه‌هاي تاريخي انجام شد به نحوي كه موجب آسيب بصري و مكانيكي در سازه‌ها نشود. آماده سازي نمونه هاي براي تهيه مقاطع ميكروسكوپي و مطالعه آنها بر اساس استاندارد IAWA صورت پذيرفت. بررسي مقاطع ميكروسكپي در تمامي نمونه ها نشان دهنده ويژگي هايي است كه با مشخصات آناتوميك خانواده Salicaceae و جنس صنوبر (Populus spp) مطابقت دارد. با توجه به اينكه محدوده‌هاي جغرافيايي مربوط به نمونه‌هاي مورد مطالعه نزديك به رويشگاه-هاي گونه‌هاي Populus alba L و Populus nigra L است، مي‌توان گفت كه به احتمال زياد اين نمونه‌ها يكي از اين دو گونه مي‌باشند. اين گونه ها كه در زمره درختان سريع الرشد و بومي ايران به حساب مي‌آيند داراي چوبي راست تار، بافت ريز، يكنواخت و دانسيته پايين هستند و از گذشته تا كنون استفاده‌هاي مختلفي داشته اند. طول دوره بهره برداري كم، سهل الوصول بودن، سبكي، ويژگي هاي مناسب فيزيكي و توان تحمل تنش هاي مكانيكي بالاموجب استفاده از آنها در ساختارهاي معماري در گذشته شده است. اين امر نشان دهنده اين موضوع است كه معماران با شناخت مناسب تجربي از ويژگي هاي فيريكي اين چوب‌ها، اقدام به بكارگيري از آنها در سازه ها نموده اند.

Characterization of structural woods in historical buildings has a great importance in technological study of applied details. Herein, seven historical buildings located in Alborz, Isfahan and eastern Azerbaijan provinces related to Safavid and Qajar periods have been assessed. Samplings were done from structural woods of the buildings. Samples were prepared, sectioned and evaluated by transition optical microscope according to IAWA committee instruction. Assessment of microscopic sections of all samples showed the anatomic properties of Salicaceae family and Populus genus. Populus spp is categorized as a native and fast growing wooden species in Iran. Poplar wood has different applications because of its low density with fine uniform texture and showing high flexibility under mechanical stress and. Abundance, lightness and appropriate physical properties were resulted to their widespread application in architectural structures. Identification of poplar wood of all samples indicated to suitable knowledge of expert architects about the wood properties with respect to easy access of the species.