بررسي سناريوهاي آينده اقتصاد ايران و اثرات امنيتي آن: رويكرد عدم قطعيت بحراني

Research on Iran's Economic Future Scenarios and Its Security Impacts: Critical Uncertainty Approach

مطالعه و برنامه ­ريزي براي دستيابي به آينده اقتصادي بهتر جايگاه مهمي در تفكرات سياست گذاران اقتصادي هر كشور از جمله ايران دارد. اما دستيابي به آينده مطلوب و پايدار اقتصادي نيازمند پاسخ به اين سوالات است كه گذشته اقتصاد ايران از طريق چه عوامل و سياست­ هايي تحت تاثير قرار گرفته است؟ و يا چه عواملي مسير آينده اقتصاد ايران را تعيين مي­كنند؟ بر اين اساس مطالعه روندهاي گذشته اقتصاد ايران و شناسايي برخي از عوامل تاثيرگذار بر آينده اقتصادي ايران با هدف نگارش سناريوهاي اقتصاد ايران و اثرات امنيتي اين سناريوها در افق زماني 5 ساله مورد توجه قرار گرفت. به اين منظور، از روش سناريونگاري با رويكرد عدم قطعيت بحراني استفاده شد. جهت تدوين سناريوهاي آينده اقتصاد ايران، نيروهاي پيشران داراي عدم قطعيت بحراني با استفاده از پرسشنامه­هاي تكميل شده توسط خبرگان اقتصادي شناسايي شدند. بر اين اساس، دو عدم قطعيت تحريم ­هاي اقتصادي بين ­المللي و قيمت نفت به عنوان عدم قطعي ت­هاي بحراني اقتصاد ايران انتخاب شدند تا از تلاقي حالت­هاي حدي اين دو عدم قطعيت چهار فضاي سناريويي از آينده اقتصاد ايران ايجاد شود. بر اساس نتايج حاصل از نگارش اين سناريوها، اقتصاد ايران در سه سناريو و با شدت و ضعف با كاهش رشد اقتصاد در آينده روبرو خواهد شد و تنها در يك سناريو شرايط رشد و توسعه اقتصادي بدون وجود مانع جدي فراهم مي­شود. از نقطه نظر امنيتي نيز در سه سناريو ذكر شده و به تبع تغييرات صورت گرفته در اقتصاد، ايران با مشكلات امنيتي با منبع منطقه­اي، فرامنطقه­اي و داخلي روبرو خواهد شد.

Studying and planning to achieve a better economic future, plays an important role in the thinking of economic policymakers in every country, including Iran. But the achievement to the desirable and sustainable future requires answering these questions that the Iran's economy has been influenced by what factors and policies? an‎d what factors determine the future trend of Iran's economy? Accordingly, in this research, the study on past trends of the Iran's economy and the identification of factors that affecting the Iran's economy have been considered, in order to write the scenarios for the Iran's future economy and its security impacts. For this purpose, critical uncertainty approach were used.To write the future scenarios, Iran's economic factors with critical uncertainty were identified by using questionnaires that completed by economic experts. Accordingly, two uncertainties of "international economic sanctions" and "oil price" were selected as the critical uncertainties. Based on the results of these scenarios, the Iran's economy will face a decline in economic growth in three scenarios, and in only one scenario, conditions for economic growth and development will be provided without a serious impediment. From a security point of view, in three scenarios and due to changes in the economy, Iran will face security problems with regional, transnational and internal sources.