پديد آورندگان :
كاظمي، رحيم پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي تهران , پر همت، جهانگير پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي تهران , شريفي، فرود پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي تهران
كليدواژه :
تحليل منطقه اي و توزيع نرمال , حوضه هاي فاقد آمار , مدل منطقه اي , مديريت منابع آب
چكيده فارسي :
منحني تداوم جريان نشان دهنده رابطه فراواني وقوع دبي است و به‌عنوان پيشنياز، براي طرح‌هاي مديريت منابع آب مورد نياز است. در اين پژوهش، با بررسي دادههاي دبي روزانه ايستگاههاي آب‌سنجي، تعداد 47 ايستگاه با آمار مناسب و دوره مشترك آماري سال‌هاي 1355-1390 در منطقه نيمه‌خشك كشور انتخاب شد. با استفاده از نقشه توپوگرافي با مقياس 1:50000 و تعيين موقعيت ايستگاه‌ها، محدوده مورد پژوهش مشخص و 11 پارامتر فيزيوگرافي موثر بر منحني تداوم جريان شامل ارتفاع متوسط، مساحت حوضه، ضريب گراويليوس، شيب حوضه و طول رودخانه اصلي و پارامترهاي هيدرولوژيكي شامل بارش سالانه، شاخص جريان پايه، ضريب افت هيدروگراف جريان، شماره منحني، نفوذپذيري و تعداد روزهاي باراني، براي هر حوضه استخراج شد. سپس منحني تداوم جريان با استفاده از دادههاي روزانه جريان، ترسيم و شاخصهاي آن استخراج شدند. سپس تجزيه عاملي انجام و عوامل مستقل تاثيرگذار بر منحني تداوم جريان مشخص شد. سرانجام همگنبندي بر اساس عوامل مستقل موثر انجام و روابط رگرسيوني شاخصهاي منحني در هر منطقه همگن استخراج شد. بهمنظور بررسي صحت و دقت مدلها در مناطق همگن از روشهاي آزمون استقلال خطاها، بررسي توزيع نرمال خطاها و ايستگاههاي شاهد استفاده شد.نتايج نشان داد كه عوامل انتخاب شده براي تحليل عاملي در منطقه اقليمي نيمه‌خشك 75.875 درصد، واريانس دادهها را توضيح ميدهند. شش پارامتر بارش، شماره منحني، شيب، تعداد روزهاي باراني، نفوذپذيري و مساحت موثرترين پارامترها شناخته شدند. نتايج بررسي دقت مدلها با استفاده از ايستگاههاي شاهد نشان داد كه خطاي نسبي روابط ارائه شده در منطقه همگن يك 0.17، منطقه دو 2.17، منطقه سه 1.53 و منطقه چهار 1.94 درصد ميباشد. توزيع نرمال خطاها، ضريب تعيين بيشتر از 0.90 و ضريب دوربين واتسن بين 1.5 تا 2.5 و معيار كارايي نش-ساتكليف نزديك "يك" بيانگر قابليت اعتماد به روابط رگرسيوني ارائه شده براي برآورد شاخصهاي منحني تداوم جريان در حوضه‌هاي فاقد آمار در مناطق نيمه‌خشك كشور است.
چكيده لاتين :
The Flow Duration Curve (FDC) is a classical method used to graphically represent the relationship between the frequency and magnitude of stream flow and is required as a prerequisite for water resources management projects. In this study, by analyzing daily data of hydrodynamic stations, 47 stations with the appropriate statistics and the common period between 1976 and 2011 was selected in a semi-arid region of the country. Using a topographic map with a scale of 1: 50000 and determining the position of the stations, the study area was determined and 11 physiographic parameters influencing the flow duration curve including: average height, basin area, gravilillus coefficient, basin slope, main river length and hydrological parameters including annual rainfall, Base flow index, hydrograph recession constant, curve number, permeability and the number of rainy days were extracted for each basin. The flow duration curve indices were then extracted using daily flow data. Then factor analysis was performed and independent factors influencing the flow duration curve were determined. Finally, homogeneity was performed based on independent main factors and the regression relations of the curve indices were extracted in each homogeneous region.In order to investigate the validity and accuracy of the models in homogeneous regions, error-independent test methods, normal distribution of errors and control stations were used. The results showed that the selected factors for factor analysis in semi-arid climatic zone (75.875 percent) of the variance of data were explained. The six parameters of precipitation, curve number, slope, rainy days, permeability and area were known as the most effective parameters. The results of the accuracy assessment of the models using the control stations showed that the relative error of the relations presented in the homogeneous region was 0.17, 2.17, 2.73, 1.53 and 1.94, respectively. The normal distribution of errors, the coefficient of determination of more than 0.90 and the Durbin Watson coefficient between 1.5 to 2.5 also Nash-Sutcliff near "one" indicate the reliability of the regression relations presented for estimating the flow duration curve indices in the ungagged catchments in semi-arid areas of the country.
