پديد آورندگان :
آزادبخت، محسن دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه مهندسي مكانيك بيوسيستم , طبرسا، فرهاد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه مهندسي مكانيك بيوسيستم , واحدي ترشيزي، محمد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه مهندسي مكانيك بيوسيستم , قرباني، محمدحسين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت , الدرويش، ذهير دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه مهندسي مكانيك بيوسيستم
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: آزي وش (Corchorus olitorius L) گياهي است كه درمناطق گرمسيري به خوبي رشد مي‌كند اين گياه به گونه‌اي است كه نظر محققان ملل مختلف را به خود جلب كرده است زيرا كه از قسمت‌هاي مختلف اين گياه مي‌توان استفاده كرد. آزي وش گياهي است كه موطن اين گياه افريقا بوده كه سپس به آسيا و جنوب افريقا و جنوب اروپا منتشر شده است. از آنجاييكه اين گياه به عنوان يك گياه زراعي كه امكان مصرف آن به شكل‌هاي مختلف ازجمله استفاده به عنوان سبزي تازه، سالادو به صورت تازه يا خشك شده در انواع غذاها ازجمله سوپ وجود دارد. همچنين بهعنوان يك گياه دارويي و به علت ويتامين‌هاي مختلف ومفيد موجود در اين گياه مورد توجه ميباشد لذا هدف از اين پژوهش، بررسي اثرات تراكم و رژيم دوره‌هاي مختلف آبياري بر رشد و عملكرد آن درهنگام بذر گيري در شرايط آب و هوايي گرگان ميباشد.
مواد و روش: اين آزمايش بر روي گياه آزي وش در چهار تراكم بوته 20، 27، 40 و 80 در متر مربع و با فواصل آبياري 6، 12 و 18 روز يك بار در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي شماره 1 دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 1393 انجام شد. همچنين براي اين آزمايش فواصل هر رديف 25 سانتي متر و فاصله بوتههاي روي رديف به ترتيب 5، 10، 15 و 20 سانتيمتر در نظر گرفته شده است. عمل آبياري تا وقتي انجام شد كه سطح خاك از آب پوشيده شود. اعمال آبياري به اين شكل بود كه تا قبل از سبز شدن دو مرحله به همه بلوكها داده شد تا سبز شدند. سپس اعمال برنامه آبياري اصلي شد. صفات مورد مطالعه شامل انرژي برش، وزن، تعداد شاخه‌ها، ارتفاع بوته و قطر بوته بود.
يافته‌ها: نتايج نشان داد، بيشترين ميزان صفات مورد ارزيابي به جز ارتفاع بوته از تيمار تراكم 20 و دوره آبياري 6 روز يكبار حاصل گرديد. همچنين در هنگام مصرف بذر بيشترين مقدار براي تمام صفات به جز ارتفاع بوته فاصله كشت 20 سانتي متر بر روي هر رديف و فواصل آبياري 6 روز يكبار بود. به طور مثال براي صفاتي از قبيل انرژي برش، وزن برگ، تعداد شاخه، قطر ساقه و ارتفاع گياه بيشترين مقدار در دوره‌ي آبياري هر 6 روز يكبار رخ داده كه به ترتيب: 1.91 mJ، 63.15g، 63.15، 8.153 cm و 137.667 cm است و كمترين مقدار در دوره‌ي آبياري هر 18 روز يكبار به ترتيب: 1.6mJ، 56.6 g، 56.6، 6.408 cm و 123.58 cm است.
نتيجه گيري: با افزايش فواصل روزهاي آبياري انرژي برش، مقدار وزن برگ، تعداد شاخه‌ها، ارتفاع گياه و قطر ساقه در هنگام بذرگيري كاهش پيدا كرده است و همچنين با افزايش فواصل بوته‌ها بر روي رديف، ميزان انرژي برش، تعداد شاخه‌ها، وزن برگ و قطر ساقه افزايش پيدا كرده و فقط ارتفاع بوته با افزايش فواصل بوته‌ها بر روي رديف كاهش پيدا كرده است. حجم آبياري و كاهش تراكم بر روي رديف تأثير بسزايي بر روي عملكرد داشته و باعث مي‌شود كيفيت آن افزايش يابد. بهترين فاصله بوته‌ها در هر رديف براي آزي وش 20 سانتي متر در هر رديف بود و بهترين زمان آبياري براي داشتن يك عملكرد مناسب زمان 6 روز آبياري بود. فاكتور فواصل بوته‌ها بر روي رديف و فواصل آبياري در عملكرد و خواص محصول آزي وش نقش بسيار مهمي را داشته‌اند.
چكيده لاتين :
Background and Purpose: Azivash is a plant which grows well in tropical zones and it has been considered in the international studies because the different parts of this plant can be used. Azivash is a plant that grows well in tropical and subtropical zones and it is an African indigenous plant that has been developed to Asia, South Africa, and South Europe. Since this plant is an agricultural plant which is used in different ways as a fresh vegetable, salad, fresh or dried vegetable in a variety of foods including soup, it is considered as a medicinal herb for its different and useful vitamins. So, this study aims to investigate the different regimes of irrigation and density effects on growth and its performance in seed time in Gorgan's climatic conditions.
Materials and method: This experiment was conducted on Azivash at four bushe densities of 20, 27, 40 and 80 mm2 and with irrigation intervals 6, 12 and 18 days in three replications. Moreover, intervals of every row are considered as 25 cm and bush intervals on the row are determined as 5, 10, 15 and 20 cm. The plant's properties are measured in seed time. These factors included cutting energy, weight, and number of branches, bush height, and diameter.
Findings: Results showed that the maximum amount of all of factors except bush height was plant distance as 20 cm on each main row and irrigation intervals in every six days. Also, the maximum amount for all of factors except bush height was plant distance as 20 cm on each main row and irrigation intervals in every six days. For instance, the maximum amount of irrigation period was every 6 days for some factors such as cutting energy, leaf weight, number of branches, stem diameter, and plant height as 1.91 mJ, 63.15 g, 63.15, 8.153 cm and 137.667, respectively, and the minimum amount of irrigation period was every 18 days as 1.6mJ, 56.6g, 6.408cm and 123.58 cm, respectively.
Conclusion: As irrigation intervals increase, cutting energy, the number of branches, leaf weight and stem diameter in seed time decreases and as bush distances increase on the row, cutting energy, leaf weight amount, the number of branches, plant height and stem diameter increases and only the plant height decreases. Drought stress and density reduction on the row have a significant effect on the plant performance and increase its quality. The most appropriate distance in each row for Azivash was 20cm and the most favorable time for irrigation was every six days. Bush distance on the row and irrigation intervals significantly affected the performance and properties of Azivash.
