پديد آورندگان :
مصلحي، امير دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي علوم خاك , فيضيان، محمد دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي علوم خاك , عيسوند، حميدرضا دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
آلودگي خاك , فاكتور گياه پالايي , كلريد سديم , كود سوپر فسفات تريپل
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: استفاده از كودهاي فسفاته در زراعت توتون يك اقدام مهم جهت افزايش عملكرد گياه به شمار مي‌رود. از آنجا كه كود سوپر فسفات تريپل حاوي مقدار كمي كادميم است و فسفر موجود در كود و شوري آب و خاك بر تحرك وجذب اين عنصر اثر گذار است، لذا تبيين دقيق مقدار جذب كادميم توسط گياه توتون در اثر كاربرد كود سوپر فسفات تريپل و شرايط مختلف تنش شوري آب آبياري بر سرنوشت كادميم جذب شده و دود استحصالي از آن از اهميت بالايي برخوردار است. مقاومت توتون به شوري كلريد سديم كمتر از 50 ميلي مولار بود و شوري50 ميلي مولار و بيشتر از آن سبب كاهش فتوسنتز و عملكرد گياه توتون شد (48).
مواد و روش‌ها: اين تحقيق با هدف بررسي برهمكنش سه عامل كود سوپر فسفات تريپل، شوري آب آبياري و آلودگي كادميم خاك بر وضعيت كادميم گياه و خصوصيات كيفي توتون در سال 1395 به صورت گلخانه اي در شهرستان بردسكن انجام شد. شوري آب آبياري در سه سطح صفر، 20 و 40 ميلي مولار NaCl، كود سوپر فسفات تريپل در دو سطح صفر و 5/1 گرم بر كيلوگرم خاك و آلودگي كادميم اضافه شده به خاك، با دو سطح صفر و 12 ميلي گرم بر كيلوگرم خاك به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي انجام شد. تجزيه داده‌ها توسط نرم افزار آماري SAS و مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از آزمون توكي انجام شد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه مصرف كود سوپر فسفات تريپل در خاك آلوده به كادميم در شوري صفر، 20 و 40 ميلي مولار، سبب افزايش غلظت كادميم بخش هوايي گياه توتون به ترتيب به مقدار 3/43، 4/94 و 4/33 برابر غلظت كادميم ريشه شد و با افزايش شوري غلظت كادميم در هر دو بخش ريشه و هوايي گياه افزايش نشان داد. با افزايش شوري از صفر به 20 ميلي مولار، غلظت كادميم در دود توتون‌هاي رشد كرده در خاك آلوده به كادميم نسبت به شوري صفر، 65 درصد افزايش نشان داد و با افزايش شوري از صفر به 40 ميلي مولار، افزايش غلظت كادميم در دود توتون به 83/2 درصد رسيد. كاربرد كود سوپر فسفات تريپل در تمام سطوح شوري، اثر افزايشي بروزن خشك هوايي و ريشه، غلظت و مقدار كادميم ريشه و بخش هوايي گياه داشت.
نتيجه گيري: در شوري 40 ميلي مولار آب آبياري استفاده از كود سوپر فسفات تريپل سبب بيشترين غلظت كادميم اندام‌هاي هوايي گياه توتون نسبت به شاهد شد و اثر توام دو عامل شوري و كود بيشتر از اثر هركدام به صورت جداگانه بود. در هر سه سطح شوري آب آبياري، فاكتور گياه پالايي، فاكتور انتقال و فاكتور اندوختگي در حضور كود سوپر فسفات تريپل افزايش يافت. بيشترين مقدار فاكتور گياه پالايي با مقدار 1/71 در تيمار فاقد آلودگي كادميم حاوي كود فسفاته و در شوري 20ميلي مولار آب آبياري مشاهده شد. با افزايش سطوح شوري، فاكتور اندوختگي روند افزايشي نشان داد ولي فاكتور گياه پالايي تا شوري 20 ميلي مولار افزايش و پس از آن روند كاهشي نشان داد. با افزايش شوري آب آبياري از صفر به 20 ميلي مولار NaCl، مقدار كادميم بخش هوايي گياهان رشد كرده در خاك آلوده به كادميم، 33/7 درصد افزايش پيدا كرد ولي اين مقدار افزايش براي شوري 40 ميلي مولار برابر با 26/31 درصد بود. با افزايش شوري كلريد سديم آب آبياري تا 20 ميلي مولار، مقدار كادميم بخش هوايي گياه توتون افزايش نشان داد. كاربرد كود سوپر فسفات تريپل در شوري‌هاي بالاي آب آبياري و خاك‌هاي آلوده به كادميم، سبب جذب بيشتر كادميم توسط گياه توتون شد كه در اين شرايط آب و خاك، بايستي كود دهي محدود گردد.
چكيده لاتين :
Introduction: The use of phosphate fertilizers in tobacco cultivation is an important step in increasing yield. Since Triple Super Phosphate (TSP) fertilizer has a low amount of cadmium(Cd), phosphorus of fertilizer and salinity of irrigation and soil have interaction effect on the mobility and absorption of this element, therefore the exact determination of the absorbed Cd by the tobacco plant is crucial due to the use of TSP Fertilizer and different irrigation salinity stresses on the fate of absorbed Cd by tobacco and its smoke. Tobacco resistance to the salinity of sodium chloride was under 50 mM, and the salinity of 50 mM and more, reduced the photosynthesis and yield of the tobacco plant.
Materials and Methods: This study was carried out to investigate the interaction of three factors of TSP, irrigation water salinity, and soil Cd contamination on the Cd in the plant and qualitative characteristics of tobacco in Bardaskan city, 2016 and in the greenhouse condition. Irrigation salinity was at 3 levels of 0, 20 and 40 mM of NaCl, TSP was at two levels of 0 and 1.5 g.kg-1 and soil Cd contamination were at two levels of 0 and 12 mg. kg-1 soil in a factorial arrangement in a completely randomized design experiment. Data were analyzed by SAS statistical software and Tukey test was used to compare the means.
Results and discussion: The results of this study showed that the use of TSP in Cd-contaminated soils at 0, 20 and 40 mM salinity levels, increased shoot Cd concentration of the tobacco plant by 3.43, 4.94 and 33.3, 4 times of root Cd concentration and by increasing the salinity, the concentration of Cd in both root and aerial parts of the plant increased. With the increase in salinity from zero to 20 mM, the concentration of Cd in the smoke of cultivated tobacco in contaminated soil with Cd increased by 65% compared to zero salinity. Increasing salinity from zero to 40 mM, increasing the concentration of Cd in smoke Tobacco reached 83.2%. The application of TSP at all salinity levels showed an increase in the dry matter and root growth, concentration and amount of root and shoot Cd.
Conclusion: In 40 mM irrigation water, TSP caused the highest shoot Cd concentration in tobacco plant compared to the control, and the combined effects of both salinity and TSP factors were more than each of them separately. In all three levels of irrigation salinity, RF, TF and EF increased in the presence of TSP. The highest RF amount was observed with 1.71% in Cd-contaminated soil without TSP and in salinity of 20 mM irrigation water. As the salinity levels increased, EF increased, but the RF increased to 20 mM, and then the decrease was observed. With increasing salinity of irrigation water from 0 to 20 mM NaCl, Cd content of plants grown in Cd-contaminated soils increased by 33.7%, but this increase for 40 mM was 26.31%. With increasing sodium chloride irrigation up to 20 mM, Cd content of the tobacco plant increased. The application of TSP in high salinity of irrigated water and Cd-contaminated soils caused more Cd absorption by tobacco plants, so in which soil and water conditions, fertilization should be restricted.
