پديد آورندگان :
طلوع حافظيان اول، ميترا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت , قادري فر، فرشيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت , صادقي پور، حميدرضا دانشگاه گلستان - گروه زيست شناسي , سياهمرگويي، آسيه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت , فدايي، فاطمه مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , ترابي، بنيامين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت
كليدواژه :
دماهاي كاردينال , حساسيت به جيبرليك اسيد , كمون فيزيولوژيك , گياهان دارويي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: گياهان دارويي از جمله گياهان مهم اقتصادي هستند كه به صورت خام يا فرآوري شده در طب سنتي يا مدرن صنعتي مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرد. در حال حاضر اين تقاضاي روزافزون سبب برداشت بي‌رويه و نامناسب اين گياهان گرديده است كه ماحصل آن تخريب زيستگاه‌هاي طبيعي اين گياهان و قرار گرفتن تعدادي از آن‌ها در معرض خطر انقراض و نابودي مي‌باشد. از اين‌رو براي جلوگيري از بهره‌برداري بي‌رويه از اين گياهان در عرصه‌هاي طبيعي، بايد اقدام به كشت و اهلي كردن اين گياهان نمود. يكي از مشكلات اوليه در اهلي سازي گياهان دارويي، وجود كمون در بذرهاي اين گياهان مي‌باشد. ماريتيغال گياهي دارويي از خانواده كاسني است كه بذرهاي آن حاوي تركيبات دارويي ارزشمندي است. از مشكلات اوليه در اهلي سازي اين گياه، وجود كمون در بذرهاي آن است كه منجر به غيريكنواختي جوانه‌زني و سبز شدن آن در مزرعه مي‌گردد. از اين‌رو اولين گام در اهلي سازي اين گياه، شناخت نوع كمون آن با هدف انتخاب مؤثرترين روش در رفع آن مي‌باشد؛ بنابراين مطالعه حاضر با هدف: 1) تعيين نوع كمون 2) بررسي واكنش جوانه‌زني بذرهاي ماريتيغال به سطوح مختلف جيبرليك‌اسيد و پس‌رسي در شرايط دمايي مختلف انجام گرديد.
مواد و روش‌ها: اين تحقيق در دو آزمايش جداگانه بر روي بذرهاي تازه و پس رس شده ماريتيغال، با هدف بررسي اثرات غلظت‌هاي مختلف جيبرليك اسيد بر رفع كمون و جوانه‌زني اين گياه در دماهاي مختلف انجام شد. در هر آزمايش، آزمون جوانه‌زني در دماهاي 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتي‌گراد روي بذرهاي ماريتيغال تازه و پس‌رس شده با سطوح مختلف جيبرليك اسيد در پنج سطح 0، 500، 1000، 1500 و 2000 پي‌پي‌ام صورت گرفت. در هر آزمايش صفات درصد، سرعت و يكنواختي جوانه‌زني، به همراه زمان تا شروع جوانه‌زني در تيمارهاي مختلف تعيين گرديد و پاسخ اين صفات به تيمارهاي پس‌رسي، دما و جيبرليك اسيد بررسي گرديد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بذرهاي تازه و پس‌رس شده ماريتيغال قادر به جوانه‌زني در هيچ‌يك از دماها نمي‌باشد و با كاربرد جيبرليك اسيد بذرها قادر به جوانه‌زني در دماهاي مختلف شد؛ اما واكنش بذرهاي تازه و پس‌رس شده به جيبرليك اسيد متفاوت بود. در بذرهاي تازه، درصد، سرعت و يكنواختي جوانه‌زني كمتر از بذرهاي پس‌رس شده بود. همچنين زمان تا شروع جوانه‌زني در بذرهاي پس‌رس شده كمتر از بذرهاي تازه بود؛ به عبارت ديگر مي‌توان گفت كه با اين‌كه پس‌رسي باعث رفع كمون بذرهاي ماريتيغال نگرديد، اما حساسيت به جيبرليك اسيد را افزايش داد، به‌طوري كه در بذرهاي پس‌رس شده، حداكثر درصد و سرعت جوانه‌زني با غلظت‌هاي پايين جيبرليك اسيد (500 پي‌پي‌ام)، مشاهده شد. همچنين پس‌رسي باعث افزايش دماي مطلوب و سقف جوانه‌زني بذرهاي اين گياه در مقايسه با بذرهاي تازه گرديد. به‌طوري كه دماي مطلوب براي بذرهاي تازه و پس‌رس شده به ترتيب 10 و 25 درجه سانتي‌گراد و دماي سقف به ترتيب 30 و 35 درجه سانتي‌گراد بود، اما از لحاظ دماي پايه اختلاف چنداني بين بذرهاي تازه و پس‌رس شده مشاهده نشد؛ به عبارت ديگر مي‌توان گفت كه پس‌رسي باعث افزايش دامنه دمايي جوانه‌زني بذرهاي ماريتيغال تيمار شده با جيبرليك اسيد گرديد.
نتيجه‌گيري: به‌طوركلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه بذرهاي ماريتيغال داراي كمون فيزيولوژيك غيرعميق مي‌باشد كه براي رفع آن مي‌توان از جيبرليك اسيد استفاده كرد. پس‌رسي باعث رفع كمون بذرهاي اين گياه نگرديد؛ اما حساسيت بذرها به جيبرليك اسيد را افزايش داد. همچنين تيمار پس‌رسي باعث افزايش دامنه دمايي جوانه‌زني بذرهاي ماريتيغال تيمار شده با جيبرليك اسيد گرديد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Medicinal plants are one of the important economic plants that are used raw or processed in traditional or modern industrial medicine. Nowadays, this increasing demand has caused the extraordinary and inappropriate harvesting of these plants, which is due to the destruction of the natural habitat of these plants and the presence of a number of them at risk of extinction and destruction. Therefore, in order to prevent the extraction of these plants in the natural habitats, it is necessary to cultivate and domesticate these plants. One of the primary problems in the domestication of medicinal plants is the presence of dormancy in the seeds of these plants. Milk thistlel is a medicinal herb from the Asteraceae family, whose seeds contain valuable medicinal compounds. Primary problems in the domestication of this plant are the presence of a dormancy in its seeds, which leads to the non-uniformity of germination and its emergence in the field. Hence, the first step in the domestication of wild plants is to identify the type of dormancy with the aim of choosing the most effective method to solve it. Therefore, the study was conducted with the aim of: 1) determining the type of dormancy; 2) studying the germination reaction of milk thistle seeds to different levels of gibberellic acid and after ripening under different temperature conditions.
Materials and Methods: This research was carried out in two separate experiments on fresh and after- ripe milk thistle seeds, with the aim of investigating the effects of various concentrations of gibberellic acid on dormancy removal and germination of this plant at different temperatures. In each experiment, the germination test was carried out at 5, 10, 15, 20, 25, 30 and 35 ° C temperatures on fresh and after-ripe milk thistle seeds with different levels of gibberellic at five levels 0, 500, 1000, 1500 and 2000 ppm. In each experiment, traits such as percentage, rate and uniformity of germination, along with time to germination, were determined in different treatments. The response of these traits toafter-ripening, temperature and gibberellic acid was investigated.
Results: The results showed that fresh and after ripe seeds of milk thistle could not germinate at any temperature, and using gibberellic acid, seeds could germinate at different temperatures. But the response of the fresh and after ripe seeds to gibberellic acid was different. In fresh seeds, percentage, rate, and uniformity of germination were less than the after ripe seeds. Also, the time to start germination in after ripe seeds was less than fresh seeds. In other words, it can be said that although the after-ripening did not remove the seeds dormancy of milk thistle, but increased the susceptibility to gibberellic acid, so that the percentage after ripe seeds and germination rate at lower concentrations of gibberellic acid (500 ppm) was observed. It also after ripening increased the optimum temperature and seed germination ceiling of this plant compared to fresh seeds. The optimum temperature for fresh and after ripe seeds was 10 ° C and 25 ° C, respectively, and the temperature was 30 ° C and 35 ° C, respectively. However, there was no significant difference between the fresh and after ripe seeds at the base temperature In other words, it can be said that the after ripening increases the germination temperature of the milk thistle seeds with gibberellic acid.
