واكنش جوانه زني و صفات گياهچه اي ژنوتيپ هاي بومي عدس به تنش خشكي و شوري و تجزيه عليت وزن گياهچه تحت شرايط آزمايشگاهي

Germination Response and Seedling Traits of Lentil Landrace Genotypes to Drought and Salinity Stress and Path Analysis of Seedling Weight under Laboratory Conditions

به­ منظور ارزيابي اثر تنش­هاي خشكي و شوري روي جوانه ­زني ژنوتيپ­هاي بومي عدس، آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار با استفاده از 3 فاكتور (تنش خشكي، تنش شوري و ژنوتيپ­هاي عدس) در آزمايشگاه دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز اجرا شد. سطوح فاكتورهاي آزمايش شامل: دو سطح تنش خشكي ( شاهد با آب مقطر و تنش خشكي 8- بار، القايي توسط محلول پلي­اتيلن گليكول 6000)، سه سطح شوري (شاهد با آب مقطر، شوري 2 و 4 دسي ­زيمنس بر متر با استفاده از آب شور درياچه اروميه) و 15 ژنوتيپ عدس بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه برهمكنش سه جانبه ژنوتيپ × تنش شوري × تنش خشكي براي كليه صفات معني­دار بود كه نشان‌دهنده تأثير متفاوت اعمال توأم سطوح مختلف تنش شوري و خشكي روي ژنوتيپ­ها مي­باشد. مقايسه ميانگين صفات نشان داد كه با افزايش سطوح خشكي و شوري از ارزش اكثر صفات جوانه ­زني و گياهچه ­اي در ژنوتيپ­ها كاسته شد، اما ميزان كاهش در بين ژنوتيپ­ها متفاوت بود، به­ طوري­كه ژنوتيپ­هاي كليبر و شاوي ورزقان كمترين ميزان كاهش صفات مربوط به گياهچه را نشان دادند. نتايج تجزيه رگرسيوني و عليت براي وزن تر گياهچه نشان داد كه صفت طول ريشه­ چه با بيشترين اثرات مستقيم، نقش موثري در افزايش ميزان وزن تر گياهچه در شرايط تنش شوري و خشكي داشتند.

In order to evaluate of lentil landrace genotypes response via germination and seedling traits to drought and salinity stress, one factorial experiment with three factors (drought, salinity and genotypes) on bias Completely Randomized Design was conducted with three replications at the laboratory of agricultural faculty of Islamic Azad University of Tabriz branch. The levels of factors were including two level of drought stress (control and -8 bar by PEG6000), three level of salinity (0, 2 and 4 ds/m by water of Oromyieh lake) and 15 landraces genotypes. Variance analysis result showed genotype×drought×salinity interaction was significant for all studied traits, which shows the different responses of genotypes to drought and salinity stress for all traits. Mean comparison of traits for interaction of genotype × drought × salinity showed that germination and seedling traits value in all genotypes was significantly reduced; however, this reduction was different in different genotypes. So Kaleybar and Shavi Varzeghan genotype expressed least reduction of these traits. The regression and path analysis for seedling weight showed length of root had the highest direct on seedling weight under drought and salinity stress.