مقايسه معرفت شناسانه وجود و ماهيت در فلسفه ملاصدرا با نومن و فنومن در فلسفه كانت

مسئله شناخت يكي از مسائل مهم فلسفه به شمار مي رود. از آنجا كه موضوع كليدي حكمت متعاليه اصالت وجود است، مسئله شناخت نيز به اين موضوع ارتباط مي يابد. طبق اصالت وجود، وجود امري اصيل و محقق در خارج و ماهيت امري اعتباري است. از نظر ملاصدرا حقيقت وجود در ذهن نمي آيد، بنابراين انطباق بين ذهن و عين در فلسفه ملاصدرا به نوعي به مسئله ماهيت و وجود بازگشت مي كند. البته دو معنا از اصيل از عبارات ملاصدرا قابل برداشت است كه هر كدام از اين معاني پيامدهايي متفاوت خواهند داشت. در نظام كانت انطباقي بين ذهن و عن وجود ندارد زيرا آنچه در ذهن ماست و ما آن را مي شناسيم تنها فنومن و پديدار اشياست و ذهن ما راهي براي دسترسي به حقيقت اشيا و يا نومن ندارد. به اين ترتيب انطباق بين ذهن و عين در فلسفه كانت به تومن و فنومن باز گشت مي كند. اگر چه ماهيت متفاوت از فنومن است اما شباهت زيادي ميان آنها مي توان يافت. وجود نيز از جنبه هايي شبيه به معناي روانشناسانه نومن است با اين تفاوت كه وجود عام تر از نومن است.