علم و ادراك حيوانات در حكمت صدرايي

Animals′ knowledge and Perception from the Point of View of Sadraii Wisdom

حيوانات، در فلسفۀ اسلامي، صاحب علم و ادراك‌اند. اين مطالعه به منظور بررسي مبحث علم و ادراك در حيوانات مبتني بر فلسفه‌ي حكمت متعاليه انجام گرديد. حكمت متعاليه فلسفه­اي وجودشناختي است. اين سامانۀ فكري، اصالت را در هستي به «وجود» مي‌دهد. بر پايۀ اين نگرش، آنچه پهنۀ هستي را از خود آكنده، «وجود» است و ماهيات، حقايقي اعتباري‌اند. هستي، تحقق فعل خداوند است. هستي، مشكك است. هر مرتبه­اي، جملگي كمالات مادون خود را دارا و از محدوديت­هاي وجود مادون، مبراست. همين مرتبه نيز محاط مرتبۀ بالاتر از خود است. كمال و وجود، حقيقتي واحدند؛ چنانكه هر چه وجود شديدتر باشد، كمالات نيز آشكارترند. جمادات، نباتات، حيوانات و انسان داراي كمال وجود مرتبۀ خود هستند. يكي از اين كمالات، علم است؛ چرا كه بر «وجود بما هو وجود» حمل مي‌شود. بنابراين، حيوان به‌قدر مرتبۀ وجوديِ خود، صاحب كمال است. تشكيك وجود در هر مرتبه­اي جريان دارد، بنابراين كمالات در هر مرتبه از وجود مشكك هستند، پس علم نيز در حيوانات تشكيكي است. حيوانات مي­توانند در معرض تعليم واقع شوند. علم حيوانات، حسي و خيالي است. حيوانات قادرند با روش حسي و خيالي، در مسير آموزش قرار بگيرند و مرتبۀ علم خود را شدت بخشند. مقالۀ حاضر به‌منظور بررسي مبحث علم و ادراك در حيوانات، مبتني بر حكمت متعاليه، صورتبندي شده است.

Animal enjoy knowledge and perception according to the Islamic philosophy. In order to study the question of knowledge and perception of animals, this survey has been done from the view point of philosophy of transcendent wisdom. Transcendent wisdom is an ontological philosophy. This reflective system bestows the originality to existence. In light of this outlook, what – so – ever covers the arena of the Being, is existence and the essences are virtual. The existence is the realization of Divine Action. Existence is gradational. Each level and stage includes the whole perfections of its own inferior level and exempted from the limits of the inferior existence. This very level and stage is in turn comprehended by the superior level to this own level. Inanimate bodies, animals, and human being enjoy perfection of existence of its own level. Both perfection and existence are one reality, and they are in such a position that the more intensified the existence is, the more evident the perfection is. Animal enjoys perfection according to its existential level. One of these perfections is knowledge, because it is predicated on existence as it is existence. The gradation of existence realizes in every level, so the perfections in any level of existence are gradational. Animals are the possessors of knowledge. Knowledge in animals is gradational. Animals can be subjected to the education, but animal’s knowledge is imaginary and sensory. Animals are able to be in the course of education with imaginary and sensory methods and develop the level of their own knowledge.