شهروندي شهري: حقوق و تكاليف شهروندان در شهر تهران.

بي‌ترديد شهروندي شاخصي كليدي براي جوامع مدرن محسوب مي شود و مهمتر آنكه شهروندي داراي مجموعه گسترده‌اي از حقوق و تكاليف مدني، سياسي و اجتماعي است كه مي تواند در عرصه شهر تبلور يابد. شكل گيري شهروندي در ايران را مي توان در دو سطح «شهروند ملي» و «شهروند شهري» بررسي كرد. در واقع شهروند شهري سوگيري‌‌هاي افراد نسبت به استحقاق در برخورداري از خدمات شهري مختلف، برابري در فرصت‌هاي عمومي و بهره‌مندي از امكانات و رفاه شهري است كه با مجموعه‌اي از مسئوليت‌ها، تمايلات كنشي افراد پيرامون تعهدات و مشاركت در امور شهر همراه مي شود. «شهروند شهري» بر دو بعد اساسي حقوق شهروندي و تكاليف شهروندي استوار است كه در اين پژوهش در ميان شهروندان تهراني مورد بررسي قرار مي گيرد. روش انجام اين پژوهش پيمايش با استفاده از تكنيك پرسشنامه بوده و بدين منظور 2400 نفر از افراد 15سال به بالاي مناطق مختلف شهر تهران با استفاده از شيوه نمونه‌گيري چند مرحله‌اي انتخاب شده اند. نتايج نشان مي دهد كه 35 درصد مردم شهر تهران ميزان برخورداري از حقوق شهروندي را در حد كم، و در مقابل 19 درصد آن را حد زياد بيان داشته‌اند همچنين زنان تهراني بيش از مردان به رعايت تكاليف شهروندي، مجردان، كمتر از متأهلان، افراد بدون همسر و همچنين افراد 15 تا 24 ساله جامعه در مقايسه با ساير گروه‌هاي سني كمتر به رعايت تكاليف شهروندي مي‌پردازند. افراد هر چه سال‌هاي بيشتري در شهر تهران زندگي كرده باشند، احساس تكليف بيشتري نموده و نيز بيشتر به رعايت وظايف شهروندي مي‌پردازند. بنابراين مي‌توان دريافت در عرصه شهري برخورداري از حقوق و رعايت تكاليف بطور يكسان در ميان گروه هاي اجتماعي توزيع نشده و اين امر بايستي در سياستگذاري ها و برنامه ريزي هاي شهري مورد توجه قرار گيرد.