گزينش ژنوتيپ‌هاي پرمحصول با عملكرد روغن بالا در لاين‌هاي جهش يافته كلزا (Brassica Napus L.)

The Selection of Superior Genotypes with High Oil Yield Performance in Rapeseed Mutant Lines (Brassica Napus L.)

به­ منظور مقايسه عملكرد و اجزاي عملكرد 16 لاين جهش‌يافته كلزا (Brassica napus L.)، به همراه رقم‌هاي طلايه، زرفام، اكسپرس و شاهد اوكاپي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در طي سال زراعي 95-1394 در مزرعه موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج انجام شد. تجزيه واريانس داده‌ها حاكي از وجود اختلاف معني‌دار بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي از حيث طول دوره رويش و عملكرد دانه و روغن بود. همچنين نتايج آزمايش نشان داد كه لاين جهش‌يافته Z-800-6 بيشترين عملكرد دانه و روغن را نسبت به شاهد اوكاپي داشت. بيشترين و كمترين تعداد روز تا رسيدگي با 256 و 238 روز به ترتيب مربوط به لاين‌هاي جهش‌يافته T-800-6 و Exp-900-1 بود. تجزيه به مولفه‌هاي اصلي، سه مولفه را مشخص كرد كه بيش از 79 درصد از تنوع موجود را توجيه كردند كه به ترتيب عملكرد دانه، زمان گلدهي و عملكرد روغن بودند. بر مبناي نتايج رگرسيون گام­ به ­گام صفات تعداد خورجين در بوته و در شاخه‌هاي فرعي، طول خورجين در ساقه اصلي و وزن هزار دانه بيشترين تغييرات صفت عملكرد را توجيه كردند و مي‌توان از اين صفات به عنوان يك شاخص براي اصلاح در جهت افزايش عملكرد دانه و روغن استفاده نمود.

With the aim of comparing the grain yield and yield components of 16 oilseed rape (Brassica napus L.) mutant lines with cultivars Talayeh, Zarfam, Express and Okapi as check cultivar an experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications during 2015-2016 cropping season in experimental field of Seed and Plant Improvement Institute (SPII) in Karaj. Analysis of variance showed significant differences among the genotypes in length of vegetation period, seed and oil yield. The results showed that the mutant line Z-800-6 had the most grain and oil yield compared to Okapi. The maximum and minimum number of days to maturity was related to mutant lines T-800-6 (256 days) and Exp-900-1 (238 days), respectively. Principal component analysis indicated that three principal components explained more than 79 percent of the variation and were correlated with grain yield, flowering time and oil yield respectively. Stepwise regression analysis showed that number of pod per plant and per main stem, pod length on main stem and 1000-grain weight explained the most of the variation of yield suggesting that they can be used as indices for increasing grain and oil yield in oilseed rape breeding