شناسايي تغييرات ناگهاني و تدريجي پارامترهاي كيفي آب در ايستگاه‌هاي پايين‌ دست سد گتوندعليا

Detecting Abrupt and Gradual Changes in Water Quality Parameters at the Downstream Stations of Gotvand-Olia Dam

در اين مطالعه با استفاده از آزمون من-كندال، روند تغييرات پارامترهاي كيفي آب رودخانه كارون در سه ايستگاه پايين‌دست سد گتوندعليا بررسي و همچنين براي تعيين مقدار شيب خط روند پارامترهاي كيفي، از آزمون تخمين­گر شيب سن استفاده شد. علاوه براين با استفاده از دو آزمون تعيين نقطه شكست پتيت و لامبارد نقطه يا نقاط شكست ناگهاني و تدريجي سري زماني پارامترهاي كيفي جريان رودخانه در ايستگاه‌هاي منتخب شناسايي شد. نتايج آزمون من-كندال نشان داد كه در بازه زماني سال‌هاي آبي 1364 تا 1395 تمامي پارامترها (به جز pH) از خود روند مثبت نشان دادند. قابل ذكر است كه 80% از متغيرها داراي روند مثبت معني‌دار بودند. نتايج آزمون شيب خط روند نيز نشان داد كه در دوره آماري مورد مطالعه كيفيت آب رودخانه كارون در هر سه ايستگاه رو به كاهش بوده است. نتايج دو آزمون لامبارد و پتيت نشان داد كه به‌ترتيب 76% و 96% از پارامترها داراي نقطه شكست بودند. همچنين آزمون لامبارد نشان داد كه به‌ترتيب 20 و 63 درصد از پارامترها يك تغيير ناگهاني و تدريجي را تجربه كردند. از جمله دلايلي كه مي‌توان براي علت وقوع نقطه شكست نام برد، تغيير غلظت پارامترها به‌دليل پديده‌هاي حدي از جمله خشكسالي‌هاي اواخر دهه 70 و اواسط دهه 80 است.

In this study, the trend of changes in water quality parameters of Karoon River was investigated at three downstream stations of Gotvand-Olia Dam using Mann-Kendall test. In addition, Theil-Sen test was employed to determine the slope of the trend line. Furthermore, two change point tests including Pettit and Lombard tests were used to detect the abrupt and gradual change point of quality parameters time series. The results of Man-Kendall test showed that apart from pH, all of the parameters were of a positive trend in the studied period 1985 to 2016. Notably, that 80% of the parameters had a significant positive trend. The results of the slope test showed that water quality in Karoon River has been decreasing in all the three stations. The results of Lombard and Pettit tests respectively showed that 76% and 96% of the parameters had a chance point. Moreover, the Lombard test detected that 20% and 63% of the parameters experienced abrupt and gradual changes, respectively. Hydrological conditions such as the droughts happened in the late 70's and the mid-80's can be mentioned as one of the reasons identified for the cause of the change point in the time series of parameters.