نسبت دگرگوني‌هاي منطقه‌ غرب آسيا با امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران

Ratio of Transformations in the West Asia Region to the National Security of the Islamic Republic of Iran

زمينه و هدف: خيزش‌هاي مردمي كشورهاي عرب مسلمان در سال2011 كه با خيزش تونس­ ها آغاز گرديد و سپس به واحدهاي ديگر ازجمله مصر، بحرين و يمن گسترش يافت، دگرگوني‌هاي مهمي در محيط پيراموني ج.ا.ايران محسوب مي‌شوند كه بر امنيت ملي كشورهاي ديگر منطقه و ج.ا.ايران تأثيراتي اساسي دارد. روش پژوهش: اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي تلاش دارد به بررسي فرصت ها و تهديدهاي تحولات كشورهاي منطقه غرب آسيا براي امنيت ملي ج.ا.ايران بپردازد و در اين راستا در صدد پاسخ به اين پرسش است كه تحولات منطقه غرب آسيا و شمال آفريقا چه فرصت‌ها، چالش‌ها و تهديداتي را براي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران در پي‌داشته است؟ يافته ­ها: تحولات منطقه غرب آسيا به دليل ويژگي‌هاي خاص خود همواره از مؤلفه‌هاي مهم اثرگذار بر امنيت ملي ايران بوده است، به‌رغم سبك ­ها و روندهاي متفاوت، خيزش‌هاي مردمي در دو سطح دگرگوني‌هاي عمده‌اي را در سطح غرب آسيا و شمال افريقا ايجاد مي‌كند. اول دگرگوني در ساختارها و نظام‌هاي سياسي كشورها و ايجاد الگوهاي نوين مشروعيت در سطح نظام‌هاي سياسي و دوم ايجاد دگرگوني در سطح ساختار و توازن قدرت بين بازيگران منطقه‌اي . اين دو سطح مؤلفه‌هاي امنيتي درون كشورها و ترتيبات سياسي و امنيتي، اوضاع منطقه را براي ج.ا.ايران دگرگون مي‌سازد و درنتيجه متغيرها و چشم اندازهاي نويني را در محيط امنيتي ايران بوجود مي آورد. بر اين اساس امنيت ملي ج.ا.ايران شاهد فرصت‌هاي (مثل، طرح و تقويت الگوهاي نوين مشروعيت سياسي ، تغيير نظام‌هاي سياسي استبدادي به مردمي و هم‌چنين شكل‌گيري ترتيبات سياسي و امنيتي جديدي در سطح منطقه) و تهديدهاي مثل پر رنگ شدن سياست­هاي تخاصمي رقباي منطقه­ اي و جهاني.

Background and Objectives: Popular upheavals and regional developments in the Islamic world in 2011, which began with the uprising of the Tunisian people and then spread to other countries in the Arab world, including Egypt, Bahrain and Yemen, are considered significant changes in the peripheral environment of Iran which affects the national security of the various countries of the region, including Iran. Methodology: This paper, by using descriptive-analytical method, attempts to explore the opportunities and threats of developments in the Arab world for the national security of Iran and, in this regard, seeks to answer the question of what are the opportunities, challenges and threats to the national security of Islamic Republic of Iran? Findings: Developments in the West Asia region due to their specific characteristics have always been important components of national security of Iran. Despite different patterns and processes, popular uprisings have been undergone in two directions at two levels: major changes in the level of West Asia and North Africa. The first is the transformation of political structures and systems within countries and the creation of new patterns of legitimacy at the level of political systems, and, the second is the transformation in the level of structure and balance of power among regional actors. These two levels of security components within countries and political and security arrangements will transform the situation of the region for Iran and create new variables and perspectives in the security environment of Iran. Based on this, Iran's national security has seen opportunities (for example, designing and strengthening new patterns of political legitimacy, changing political systems in the public order, as well as creating new political and security arrangements at the regional level) and threats such as highlighting conflicting policies between regional and global rivals.