نگرشي صدرايي به آزمايش‌هاي بنجامين ليبت دربارۀ ارادۀ آگاهانه

Sadra's Attitude to Benjamin Leib's Experiments on Conscious Will

يكي از چالش هاي جديد اختيار كه بر پايۀ برخي يافته‌هاي علوم تجربي مطرح شده، آزمايشي است كه بنجامين ليبت دربارۀ فرآيندهاي مغزي كه به قصد و ارادۀ انسان منجر مي‌شوند، انجام داده است. او در اين آزمايش به اين نتيجه رسيد كه اين چنين نيست كه انسان ابتدا اراده كند و بعد مغز به كار بيفتد و فرمان اراده را اجرا كند و در نتيجۀ آن اندام‌ها حركت كنند، بلكه اين مغز انسان است كه 400 ميلي ثانيه قبل از عمل، به صورت ناآگاهانه فرآيند اراده را آغاز مي‌كند و انسان تنها 150 ميلي‌ثانيه قبل از عمل از تصميم مغز آگاه مي‌شود. ما در اين مقاله، آزمايش ليبت دربارۀ ارادۀ آگاهانۀ انسان را مطرح كرده و با توجه به مباني ملاصدرا نظير هويت مجرد ـ مادي نفس، عينت نفس با قوا و سريان آگاهي در تمام مراتب وجود از جمله مرتبۀ مادي، آگاهانه بودن ارادۀ انسان را تبيين كرده‌ايم. نتيجۀ اين پژوهش اين است كه در فلسفۀ ملاصدرا، آزمايش ليبت ( با فرض صحت آن) منافاتي با ارادۀ آگاهانۀ انسان ندارد.

One of the new challenges to ‘free will’, based on new sciences, is the experiment that Benjamin Libet did about the brain’s processes that lead to human will. In this experiment he concluded that it is not so that humans initially will, and then the brain will work and execute the order of the will and finally organs move as a result of those process; but it is the human brains that unconsciously initiate the will 400 ms before action and humans will be aware of the brain's decision only 150 ms before the action. In this article, we have discussed the Libet's experiment on conscious will and according to the principles of Mulla Sadra, such as the abstract - material identity of the soul, predication between the soul and the forces, consciousness in all degrees of existence; we have explained the conscious will. The result of this study is that in Mulla Sadra's philosophy, Libeb's experiment does not conflict with the conscious will.