بررسي خشك‌سالي با استفاده از دو شاخص خشكي دما- گياه TVDINDVIوTVDILAI مبتني بر تصاوير سنجنده MODIS در مقياس منطقه‌اي (مطالعه موردي : استان خراسان شمالي )

Drought Monitoring Using Temperature Vegetation Dryness Index(TVDI)from MODIS Satellite Images on a Regional Scale

خشك­سالي از خطرات عمده مناطق خشك و نيمه ­خشك جهان است كه اثرات زيادي در بسياري از بخش ­هاي اقتصادي به ويژه منابع طبيعي مي‌گذارد. در طي دو دهه اخير ايران از چندين خشك­سالي شديد كشاورزي رنج برده كه باعث كاهش مشخص در توليدات كشاورزي شده است. در اين مقاله سعي بر اين است تا با استفاده از دو شاخص خشكي دما- گياه TVDINDVI و TVDILAIو همچنين با بكارگيري محصولات دمايي و پوشش گياهي سنجنده موديس به بررسي خشك­سالي منطقه­اي از ديدگاه كشاورزي در استان خراسان شمالي طي سه سال تر 1382-1381 سال خشك 1386-1387 و سال نرمال 1392-1391 پرداخته شد و كارايي دو روش مذكور مورد سنجش قرار گرفت. نتايج نشان داد كه شاخص TVDILAIنسبت به TVDINDVI دوره­هاي خشكي را بهتر پايش مي‌‌كند. نتايج همبستگي خطي بين شاخص‌هاي خشك­سالي و مقادير بارش تجمعي طي16 روز دوره تصوير، 16 روز پيش از تصوير و 1 ماه، 2 ماه، 3 ماه، 5 ماه و 7 ماه قبل از تصوير نيز نشان داد كه همبستگي شاخص‌ها به ويژه شاخص TVDILAIبا بارش تجمعي 2 ماه قبل از تصوير نسبت به بارش در ساير بازه­ هاي زماني بيش­تر است كه اين مسئله به دليل پاسخ تاخيري پوشش گياهي به بارندگي است.

Drought has always been one of the major hazards in semi-arid and arid regions of the world. Drought caused a series of effects on many sectors of economics , especially natural resources. During two last decades, Iran has suffered from several severe to extreme agricultural droughts which caused significant decreases in agriculture yields. In this paper, it’s tried to estimate drought and evaluation performance of the NDVI based Temperature Vegetation Dryness Index (TVDINDVI) and the LAI based Temperature Vegetation Dryness Index (TVDILAI) using vegetation and temperature MODIS products in Northern Khorasan during three years 2003 , 2008 and 2013 (as wet, Dry and normal years respectively). The results showed that TVDILAI index has performed better than TVDINDVI index. The result of linear correlation analyzed between indices and the cumulative precipitation of the currently 16 days ,early 16 days and early 1 month, 2 month, 3 month, 5 month and 7 month showed the indices, specially TVDILAI, had a close relationship with early 2 month precipitation than the others. This is due to the delayed responses of vegetation to precipitation.