ارزيابي تنوع ژنتيكي لاين‌هاي نوتركيب برنج (Oryza sativa L.) بر اساس برخي صفات كمّي و كيفي

The Assessment of Genetic Variation of Rice (Oryza Sativa L.) Recombinant Lines Based On Some of Quantitative and Qualitative Traits

با توجه به اهميّت غذايي برنج و جايگاه استراتژيك آن در امنيت غذايي جهان، لازم است براي دستيابي به عملكرد بالا، كيفيت مطلوب و ساير صفات مهم اقتصادي و زراعي، ابتدا مطالعات جامعي از تنوع ژرم پلاسم اين گياه صورت گيرد. به ­همين منظور، تعداد 144 لاين نوتركيب از جمعيت F6 برنج حاصل از تلاقي رقم محلي طارم ديلماني به­ عنوان والد مادري با رقم اصلاح شده صالح به ­عنوان والد پدري به­ همراه چهار رقم شاهد (طارمي ديلماني، هاشمي، صالح و علي كاظمي) در قالب طرح آگمنت در چهار بلوك به­ لحاظ 11 صفت مهم كمّي و كيفي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه بين لاين­ها از نظر كليه صفات به­جز صفات مرتبط با كيفيت دانه (محتوي آميلوز و درجه حرارت ژلاتيني شدن)، اختلاف معني ­داري وجود ندارد كه طبق انتظار دلالت بر يكنواختي ميان لاين­ها بر اساس صفات مورد بررسي و پاسخ آن­ها به گزينش مي­ نمايد. تجزيه به عامل­ها سه عامل را معرفي نمود كه 87 درصد از تنوع كل را توجيه نمودند و با توجه به بار عامل­ها به­ترتيب مرتبط با تعداد دانه، تيپ و ساختار گياه و كيفيت پخت نامگذاري شدند. بر اساس نتايج حاصل از تجزيه خوشه ­اي مبتني بر روش حداقل واريانس وارد و معيار مربع فاصله اقليدسي، ارقام در سه گروه اصلي قرار گرفتند كه اين تعداد گروه بر اساس تجزيه تابع تشخيص نيز مورد تأييد قرار گرفت. شناسايي تنوع فنوتيپي موجود، اطلاعات مفيدي در مديريت كلكسيون­ها فراهم مي ­آورد و منابع ژنتيكي با ارزشي را در اختيار اصلاح­گران قرار مي ­دهد

Given the importance of rice for food and its strategic position in the global food security, it is necessary the comprehensive study of the diversity of its germplasm to achieve high performance, quality and other important economic and agronomic traits. For this purpose, 137 rice recombinant lines from F6 population derivated from Tarom Deilamani and Saleh cultivars as maternal and paternal parents, respectively, along with four check cultivars (Tarom Deilamani, Hashemi, Saleh and Ali Kazemi) were evaluated in an augment design un four blocks for 11 important quantitative and qualitative traits. The results of analysis of variance showed a non-significant difference between studied lines for all traits except amylose content and gelatinization temperature traits. The factor analysis presented three factors that explained 87% of total variation and according to the factors loading were named related to grain number, plant type and structure and cooking quality, respectively. Cluster analysis results based on Ward's minimum variance and Square Euclidean distance criteria grouped the cultivars in three main groups that the number of groups was confirmed based on discriminant function analysis. Identification of available phenotypic variation, provide useful information in collection management and allow breeders to approach valuable genetic resources.