تجزيه نمودار دو وجهي و ارزيابي دورگ برتري در تلاقي‌هاي نيمه دي‌آلل نسل دوم خودباروري يونجه

Biplot and Heterosis Analysis in Half-Diallel Crosses from Second Selfing Generation of Alfalfa

تشخيص گروه‌هاي هتروتيك بين جمعيت‌هاي در حال اصلاح، اطلاعات بنيادي براي كنترل آگاهانه هتروزيس فراهم مي‌كند. هيبريدهاي آزاد در يونجه مي‌توانند از طريق انتخاب والدين و تلاقي لاين‌هاي جزئي بدست آمده از دو تا سه نسل خودباروري آنها به منظور دستيابي به هتروزيس توليد شوند.‌ به‌منظور مطالعه تركيب‌پذيري و هتروزيس براي صفات عملكرد كل ماده خشك علوفه، ارتفاع و سرعت رشد مجدد، اينبرد‌هاي جزئي انتخاب شده از نسل دوم خودباروري هشت اكوتيپ يونجه در قالب يك طرح تلاقي نيمه دي‌آلل مورد ارزيابي قرار گرفتند. بذور 28 دورگ نسل F1 به همراه والدين در دو مكان كرج و اراك كشت و به مدت دو سال (1394-1393) ارزيابي شدند . از روش گرافيكي GGE biplot براي تجزيه و تحليل داده‌هاي حاصل استفاده گرديد. بر اساس نتايج تجزيه واريانس، ميانگين مربعات تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي و برهم‌كنش آنها با محيط در سطح احتمال يك درصد معني‌دار گرديد. روش گرافيكي GGE biplot نشان داد كه والد نيك‌شهري داراي بيشترين تركيب‌پذيري عمومي مثبت و والد كوزره و رهناني داراي بيشترين مقدار تركيب‌پذيري عمومي منفي براي تمامي صفات بودند. تركيب‌پذيري خصوصي ناشي از دو والد خاص، نيك‌شهري با قهاوند و نيك‌شهري با سيلوانا براي تمامي صفات بيشترين مقدار را داشت. بطور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه در بين والدين مورد بررسي هتروزيس كافي براي توليد و معرفي ارقام دورگ وجود دارد، بنابراين امكان استفاده از خودباروري و تلاقي بين اينبرد‌هاي جزئي منتخب (S2) براي بهدست آوردن هتروزيس بيشتر، از طريق تلاقي‌ بهترين سينگل‌كراس‌ها و توليد هيبريد‌هاي دوبل با توليد هيبريد‌هاي آزاد وجود دارد.

Heterotic groups distinguished among breeding populations provide basic information to help plant breeders to control heterosis consciously. Development of alfalfa free hybrids can provide heterosis through parents' selection with crossing between partially inbred lines from two or three generations of selfing. In order to study of combining ability for forage dry matter, height and regrowth rate, selected partially inbred lines from the second generation of eight ecotypes of alfalfa were evaluated in a half-diallel cross design. Field experiments were performed in a randomized complete block design with three replications, including eight parents and 28 hybrids (F1) at Karaj and Arak during 2014-2015. Graphical GGE biplot method was applied to analyze the data. Based on the results of analysis of variance, mean square of GCA and SCA, and their interaction with environment were significant(p<0.01). GGE biplot graphical method showed the highest positive GCA for Nikshahri and the highest amount of negative GCA for Kowzareh and Rahnani as parents of crosses for all traits. SCA was maximum for two specific parents, Nikshahri × Ghahavand and Nikshahri × Silvana crosses. Results also indicated that crossing between the Iranian partially inbreds (S2) of alfalfa to produce free hybrids can provide opportunities to exploit heterosis potential and improve forage yields.