پايش كيفي آب شرب با استفاده از شاخص‌هاي آنتروپي (مطالعه موردي: آبخوان مركزي دشت بيرجند)

(Qualitative Monitoring of Drinking Water Using Entropy Indices (Case Study: Central Aquifer of Birjand Plain

در اين پژوهش با نگرشي نو بر پايه تئوري آنتروپي، ارزش منطقه‌اي چاه ­هاي نمونه ­برداري آبخوان مركزي دشت بيرجند و كيفيت آب زيرزميني از نظر شرب مورد بررسي قرارگرفت. با توجه به سازندهاي دشت و هم­چنين مشكل كروم و نيترات آب زيرزميني منطقه، پايش كيفي مقادير نيترات و كروم با استفاده از تئوري آنتروپي بررسي شد تا تعداد چاه­هاي بهينه در آبخوان جهت پايش دقيق اين دو پارامتر مشخص گردد. نتايج بررسي روند تغييرات پارامترهاي كروم و نيترات در سطح منطقه نشان دهنده روند افزايشي مقادير نيترات و كروم در دوره آماري 1393-1384 در بيش­تر چاه­هاي مورد بررسي بود. بيش­ترين نرخ افزايشي در مقادير نيترات مربوط به چاه شماره 11 ركات و در مورد مقادير كروم مربوط به چاه­هاي شماره 4 ركات و مدرس بود. نتايج به‌دست ‌آمده از پايش كيفي اين دو پارامتر نشان داد كه از 19 چاه نمونه ­برداري مورد بررسي در دشت، چاه شماره 3 ركات و شماره 4 مدرس از نظر انتقال اطلاعات كروم و چاه­ هاي شماره 5 ركات و 13 علي‌آباد از نظر انتقال اطلاعات نيترات در وضعيت بحراني (كم­ترين رتبه‌ها و ضعيف‌ترين وضعيت) قرار داشت و استفاده از داده­هاي برداشتي آن­ها اطلاعات آبخوان را به درستي بيان نمي­كند. از ديگر نتايج مهم به دست آمده در اين پژوهش قرار گرفتن تمامي چاه­هاي مورد بررسي در وضعيت نامطلوب كيفي و متوسط در مصارف شرب از ديدگاه آنتروپي وزن­دار است. بر اساس آنتروپي شاخص كيفيت آب، 63 درصد از كل نمونه‌هاي آب زيرزميني مورد بررسي داراي رتبه سه و 37 درصد داراي رتبه چهار از نظر كيفيت آب براي مصرف شرب است.

In this research, with a new approach based on entropy theory, the regional value of sampling wells in central aquifer of Birjand Plain and the groundwater quality in terms of drinking is studied. Regarding the formation of the plain, as well as the chromium and nitrate problems of groundwater in the region, the qualitative monitoring of nitrate and chromium amounts using entropy theory has been investigated to determine the number of wells in the aquifer to accurately monitor these two parameters. The results of the trend of chromium and nitrate in the region showed an increase in the amount of nitrate and chromium in the statistical period of 2005-2014 in most of the wells studied. The highest rate of nitrate was related to well No. Rakat 11, and on the chromium values related to the wells Nos. 4 Rakat Modares. The results of the qualitative monitoring of these two parameters showed that of 19 wells in the plain, well Nos. 3 of Rakat and 4 of Modares regarding the transmission of chromium data and wells Nos. 5 Rakat and 13 of Ali Abad in terms of transfer of nitrate information in The critical situation (the lowest rank and the weakest position) and the use of their data are not accurately describing the aquifer information. Other important results obtained in this study are the location of all wells in poor and qualitative conditions in drinking water based on weighted entropy. Based on entropy of the water quality index, 63% of the total groundwater samples were rated three and 37% ranked four in terms of water quality for drinking.