تقسيم پساپديدارشناسانه روابط انسان و تكنولوژي از نظر دونآيدي و ظرفيتهاي آن براي اخلاق كاربري تكنولوژي

Post Phenomenological Division of Human Relationship with Technology from Don Ihde's View and Its Capacities for the Ethics of Using Technology

اخلاق كاربري تكنولوژي، نيازمند دستهبندي مناسبي از تكنولوژيهاست تا بتوان براي هر دستۀ كلان تكنولوژي، اصولي اخلاقي را متناسب با ويژگيهاي مشترك هر دسته تدارك ديد. دون آيدي در رويكرد پساپديدارشناسي تجربي خود، روابط ما را با تكنولوژي به چهار دستۀ تجسد، هرمنوتيكي، غيريت و زمينهاي تقسيم ميكند كه بر همين اساس ميتوان تكنولوژيها را نيز بر اساس كاركرد اصليشان، به همين شكل تقسيم كرد. برايناساس تكنولوژيهاي متجسد، گسترشدهندۀ ادراكات ما هستند، تكنولوژيهاي هرمنوتيكي، به امري جز خود اشاره ميكنند و همچون متني پيش روي ما باز هستند، تكنولوژيهاي غيرگونه، همچون شخص انساني در برابر ما ظاهر ميشوند و تكنولوژيهاي زمينه، در حاشيۀ آگاهي ما به كار خود مشغولاند. در اين مقاله، نشان داده ميشود كه اين تقسيمبندي دون آيدي، به سبب ظرفيتهايي همچون توجه به رابطۀ انسان با جهان اطراف، دربرگيرندگي تكنولوژيهاي جديد و قديم، و عينيت و بيطرفي، زيربناي مناسبي براي مباحث اخلاقي و بهويژه اخلاق كاربري در حوزۀ تكنولوژي است. با اين همه، اين تقسيمبندي ابهامات و كاستيهايي نيز دارد؛ از جمله عدم جامعيت و ايرادات صوري تقسيم. به نظر ميرسد اين كاستيها را بتوان با اصلاحات و تغييراتي اندك در تقسيمبندي، برطرف ساخت.

Ethics of using technology requires proper classification of technologies so that the ethical principles appropriate to the common characteristics of each major category of technology can be provided. Don Ihde in his post-phenomenological approach categorizes our relationship with technology into four categories of embodiment, hermeneutics, alterity, and background; hence, one can similarly classifies technologies based on their primary function. Accordingly, embodied technologies expand our perceptions; hermeneutical technologies refer to something other than themselves and are like a text open before us; technologies of alterity appear a human person before us; and the background technologies are engaged on the margin of our consciousness. This article intends to show that Ihde’s division is an appropriate foundation for the ethical issues, especially the ethics of using technology, because of its capacities such as its noticing the human relationship with his surrounding world, its including of old and new technologies, and its objectivity and neutrality. However, this division has its ambiguities and shortcomings, including the lack of collectivity and formal flaws. It seems that these shortcomings can be eliminated with a few reforms.