بررسي مقايسه‌اي توجيه باورهاي مبتني بر گواهي و حجيّت خبر واحد (با تمركز بر آراي اليزابت فريكر و شيخ انصاري)

A Comparative Study of Testimonial Justification and the Justification of Single Report (in Fricker and Ansari)

يكي از منابع مهم باورهاي ديني در اديان ابراهيمي گواهي است. مسائل معرفت‌شناختي پيرامون باور مبتني بر گواهي هم در معرفت‌شناسي معاصر هم در بحث خبر واحد و متواتر در اصول فقه شيعه طرح شده است. در اين مقاله، با بيان شباهت‌ها و تفاوت‌هاي اصلي ميان‌ شرايط كسب باور موجه از طريق گواهي در اليزابت فريكر از معرفت‌شناسان شاخص معاصر در بحث گواهي و شيخ انصاري از شخصيت‌هاي شاخص اصوليِ شيعه اين مسئله بررسي شده است كه آيا مي‌توان مباحث اين دو سنت فكري را در موضوع يادشده مقايسه كرد؟ به اين منظور ابتدا مفاهيم كليدي از جمله خبر و حجّت از نظر شيخ انصاري با گواهي و توجيه از نظر فريكر مقايسه شده‌اند. سپس، در پرتو اين مقايسه، شروط لازم براي كسب باور موجه از طريق گواهي از نظر هر دو متفكر مقايسه شده‌اند. در نهايت، نشان داده شده است كه به خاطر تفاوت‌هاي بنيادين اين دو نظريه، برخي شباهت‌هاي ظاهري در واقع تفاوت هستند؛ با اين حال، هرچند امكان مقايسه منتفي نيست، اين مقايسه بايد با نهايت دقت صورت گيرد.

Testimony is an important source of religious beliefs in Abrahamic religions. The epistemological aspect of testimony is studied in contemporary epistemology and in the single report (al-Khabar al-Wahid) and massive report (al-Khabar al-mutawatir) in principles of Islamic jurisprudence (Usul al-fiqh). Regarding the main similarities and differences between testimonial justification conditions in Elizabeth Fricker and Morteza Ansari, a leading Shiite theologian, I examine the possibility of the comparison between them in this paper. Therefore, first of all, I compare the concepts of report and justification (hudjdjat) in Ansari’s principles of Islamic jurisprudence with the concepts of testimony and justification in Fricker. Then, I compare the conditions of testimonial justification in Ansari and Fricker. Finally, I show that some apparent similarities are differences in fact. Accordingly, while the comparison is possible, it should be done with great caution.