پديد آورندگان :
صفوي گرديني، مريم دانشگاه زابل - دانشكده آب و خاك , محمدرضاپور، ام البني دانشگاه زابل - دانشكده آب و خاك - گروه مهندسي آب , بهرامي، عرفان دانشگاه زابل - دانشكده آب و خاك , محمدي صديق، مرتضي دانشگاه زابل - دانشكده آب و خاك , سالاري جزي، ميثم دانشگاه زابل - دانشكده آب و خاك - گروه مهندسي آب
كليدواژه :
آب زيرزميني , پهنه بندي كيفيت , زمين آمار , قروه و دهگلان
چكيده فارسي :
در سال هاي اخير استفاده بيش از حد از آب هاي زيرزميني سبب افت سطح ايستابي و كاهش كيفيت آب هاي زيرزميني شده است. بنابراين بررسي كيفي منابع آب زيرزميني جهت مديريت بهره برداري منابع آب و تعيين الگوهاي كشت بهينه و اقتصادي ضروري است. روش هاي زمين آمار از ابزارهاي مناسب و پركاربرد براي پايش متغيرهاي كيفي هستند. در اين راستا تغييرات مكاني متغيرهاي كيفيNa+ ،TH ،EC ،SAR ،Cl- ،SO42- ،Mg2+ ،PH ،TDS وK+ مربوط به 70 حلقه چاه آبخوان جنوب دشت قروه و دهگلان واقع در استان كردستان مورد بررسي قرار گرفت. دوره آماري داده هاي مورد استفاده در اين پژوهش مربوط به سال هاي 1391-1363 مي باشد. پس از تجزيه و تحليل تغييرنما در نرم افزار GS+، درون يابي داده ها با استفاده از سه روش كريجينگ معمولي، كريجينگ ساده و وزن دهي عكس فاصله با توان هاي 1، 2 و 3 انجام شد. نتايج نشان داد كه نيم تغييرنماي همه جهته براي كليه متغيرها تقريبا همسان گرد مي باشد. همچنين نتايج نشان داد كه روش هاي كريجينگ معمولي و كريجينگ ساده در تخمين اكثر متغيرهاي كيفي خطاي كمتري داشته اند. مقادير آماره ميانگين خطا (ME) در روش هاي كريجينگ نزديك به صفر بوده كه نشان دهنده وجود حداقل اريب در تخمين ها است. همچنين طبقه بندي كيفيت آب از نظر شولر و ويل كاكس انجام شد كه نتايج نشان داد، اكثر چاه ها در محدوده ي خوب و تعداد كمي در محدوده ي متوسط و بد قرار گرفتند. نتايج پهنه بندي نشان داد كيفيت آب زيرزميني در قسمت هاي غربي، جنوب و جنوب شرقي بهتر از ساير بخش ها بوده است. بنابراين جهت بهبود وضعيت كيفي آبخوان در مناطق با كيفيت آب نامطلوب لازم است مديريت كاهش مصرف و تغيير الگوي كشت اعمال گردد.
چكيده لاتين :
In recent years, overuse of ground waters has led to a significant decrease in water levels and has also reduced groundwater quality. Therefore, qualitative analysis of ground water reservoirs is deemed necessary to manage exploitation of these resources and determine the most optimal and economic cropping patterns. Geostatistical methods are the most widely used and appropriate tools for monitoring qualitative variables. In this regard, the spatial variations of qualitative variables such as Na+, TH, EC, SAR, Cl-, SO42-, Mg2+, PH, TDS and K+ driven from 70 wells on aquifers of Ghorveh and Dehgolan Plain located in Kurdistan province were studied. The statistical period of the data used in this study covers the years 1984-2012. After analyzing the variogram by GS+ software, data interpolation was performed using three methods of ordinary kriging, simple kriging, and inverse distance weighing with the powers of 1, 2 and 3, respectively. The results shows that the omni-directional semivariogram for all variables is nearly identical. The results also indicate that using ordinary kriging and simple kriging methods cause fewer errors in estimating most qualitative variables. The values of mean error (ME) statistics in the kriging method are close to zero, indicating the least bias in estimations. Also, water quality was classified in terms of Schuler and Will Cox terms methods, so that the results reveal that most of the wells are within an optimal range, yet a few are in medium and bad ranges. Zoning results demonstrated that groundwater quality in the western, southern, and southeastern zones is better than those of other sectors. Thus, it is necessary for management to reduce consumption and change cropping patterns to improve water quality in areas with poor water quality.
