بررسي تغييرات مكاني شاخص تمركز بارندگي و فرسايندگي باران در استان خوزستان

Investigation of Spatial Variability of Precipitation Concentration and Rainfall Erosivity Indices in Khuzestan Province

تغييرپذيري بارندگي و تاثير آن بر منابع آب يك مساله اقليمي مهم است. تغييرات بارندگي بين ماه­هاي سال به عنوان شاخص تمركز بارندگي تعريف مي­شود. ويژگي ديگر بارندگي كه ارتباط مستقيمي با تمركز بارندگي دارد، فرسايندگي باران است. هدف از اين تحقيق بررسي شاخص­هاي تمركز بارندگي (PCI) و فرسايندگي باران (شاخص فورنيه اصلاح شده MFI) و تهيه نقشه تغييرات مكاني آنها است. لذا با استفاده از داده­هاي بارندگي 55 ايستگاه هواشناسي استان خوزستان، شاخص­هاي تمركز بارندگي و فورنيه اصلاح شده محاسبه شد. به­منظور تهيه نقشه تغييرات مكاني، اطلاعات نقطه­اي شاخص­ها با استفاده از روش­هاي مختلف قطعي و زمين­آماري به اطلاعات ناحيه­اي تبديل گرديد. نتايج نشان داد كه روش كريجينگ معمولي با نوع گوسي، داراي بيشترين دقت براي ميان­يابي شاخص تمركز بارندگي است و روش كريجينگ ساده با نوع گوسي بيشترين دقت براي ميان­يابي شاخص فورنيه اصلاح شده داشته است. بر اساس نقشه تغييرات مكاني شاخص تمركز بارندگي بيشترين مقادير شاخص تمركز بارندگي در جنوب منطقه مورد مطالعه ديده مي­شود و كمترين مقادير در شمال و شمال شرق استان خوزستان وجود دارد. شاخص تمركز بارندگي از 20 تا 31 متغير بود كه نشان دهنده فصلي شديد بودن بارندگي است. شاخص فورنيه اصلاح شده بين 49 تا 224 متغير است كه در شمال شرق استان خوزستان بيشترين مقدار و در جنوب و جنوب غربي كمترين مقدار را داراست. بطور كلي بارندگي در استان خوزستان محدود به چند ماه بوده و پراكنش يكنواختي ندارد.

Rainfall variability and its impact on water resources are important climatic issues. Intra-annual variations in rainfall are characterized as precipitation concentration index (PCI). Another feature that directly correlates with the concentration of precipitation is the rain erosivity (Modified Fournier Index MFI). The aim of this study is to investigate the PCI and MFI indices and map their spatial variations. The Modified Fournier and precipitation Concentration indices were calculated using rainfall data from 55 meteorological stations located in Khuzestan province. To produce the spatial variations map, point information is converted to regional using geostatistical and deterministic methods. The results indicated that the ordinary and simple Kriging with Gaussian type have highest accuracy for interpolation of the PCI and MFI indices, respectively. According to the spatial variation map of the PCI, the highest values of that index are seen in the southern region and the lowest values are in the north and northeast of the Khuzestan province. The PCI values ranged between 20 and 31 indicating severe seasonality. The MFI values vary from 49 to 224 in which the highest values are for the northeast region of the province and the lowest ones are for the south and southwest zones. Generally Rainfall limited in a certain months.alues are for the northeast region of the province and the lowest ones are for the south and southwest zones. Generally Rainfall limited in a certain months.