بررسي توانايي جذب و انتقال سرب در سه رقم كلم

Evaluate Ability of Uptake and Translocation of Lead in Three Varieties of Cabbage

ه منظور بررسي توانايي جذب و انتقال سرب در سه رقم كلم يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در شرايط گلخانه به اجرا درآمد. تيمارها شامل شش سطح آلودگي خاك به سرب (صفر، 50، 100، 150، 300 و 400 ميلي‌گرم سرب بر كيلوگرم خاك از منبع نيترات سرب ([Pb(NO3)2] و سه رقم كلم (Brassica oleracea var. acephala L., Brassica oleracea var. italica L. & Brassica oleracea var. capitata L.) بودند كه در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس داده‌ها نشان داد كه تيمارها اثر معني‌داري در سطح احتمال يك درصد (P<0.01) بر عملكرد تر و خشك، سطح برگ و شاخص كلروفيل برگ هر سه رقم كلم داشتند. با افزايش غلظت سرب خاك، انباشت سرب در ريشه، ساقه و سر كلم در رقم‌هاي مختلف به‌طور معني‌داري افزايش يافت. در كلم زينتي و كلم بروكلي انباشت سرب در ريشه>ساقه>سر كلم بود در حالي‌كه در كلم برگ انباشت در سر كلم>ساقه>ريشه بود. بيش‌ترين مقدار سرب جذب شده متعلق به كلم برگ (64/2 ميلي‌گرم در گلدان) بود و كلم بروكلي (85/1 ميلي‌گرم در گلدان) و كلم زينتي (86/0 ميلي‌گرم در گلدان) به ترتيب در مقام‌هاي بعدي قرار گرفتند. فاكتور انتقال براي رقم‌هاي كلم زينتي و كلم بروكلي كم‌تر از يك و براي رقم كلم برگ بيش‌تر از يك بود اما فاكتور تجمع زيستي براي هر سه رقم كلم (زينتي، بروكلي و برگ) كم‌تر از يك بود. بر اساس استاندارد (FAO/WHO) مشاهده ‌شد كه كم‌ترين و بيش‌ترين غلظت سرب در هر سه رقم مورد مطالعه بيش‌تر از مقدار مجاز آن است. لذا با در نظر گرفتن اين موضوع براي كاهش احتمال انتقال سرب به زنجيره غذايي لازم است در صورت كشت ارقام كلم بروكلي و كلم برگ در زمين‌هاي آلوده به فلزات سنگين قبل از عرضه اين محصولات به بازار، غلظت اين فلزات در بخش خوراكي آن‌ها اندازه‌گيري شود.

To evaluate biomass production and lead (Pb) uptake and translocation in three varieties of cabbage a factorial pot experiment with completely randomized design and three replications was performed in the greenhouse conditions. The experimental treatments consisted of six levels of soil contamination to Pb (0, 50, 100, 150, 300 and 400 mg/kg soil using lead nitrate [Pb(NO3)2] as Pb source) and three varieties of cabbage (Brassica oleracea var. acephala L., Brassica oleracea var. italica L. & Brassica oleracea var. capitata L.) which were examined in triplicate. The Analysis of variance of the data showed that the treatments had significant effects (P<0.01) on fresh and dry weights of biomass, leaf surface area and the leaf chlorophyll index of all varieties of cabbage. With the increase in the levels of soil Pb, the accumulation of Pb in root, stem and leaf of the cabbage cultivars increased significantly. In ornamental and broccoli cabbage cultivars, the Pb concentration of root was more than that of aerial parts, but in leaf cabbage, the Pb concentration of aerial parts was more than that of the root. The highest Pb uptake was belonged to the cabbage (2.64 mg per plot) and the broccoli cabbage and the ornamental cabbage were in second and third places respectively. The translocation factor for the ornamental and broccoli cabbage cultivars was less than one, but for the leaf cabbage was more than one. The bioconcentration factor for all varieties of cabbage was less than one. According to the standard (FAO/WHO) was observed that the lowest and the highest concentration of Pb in all three varieties was more than allowed critical. Therefore, is necessary in case of the cultivation in areas contaminated with heavy metals, be measured the concentration of metals in the food part they before supply these products to market.