عنوان مقاله :
تجزيه و پويايي عناصر غذايي لاشبرگ بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) در جنگل‌هاي زاگرس شمالي (پژوهش موردي: جنگل‌هاي منطقۀ چهارزبر كرمانشاه)
عنوان به زبان ديگر :
Leaf litter Decomposition and Nutrient Dynamics of Persian Oak (Quercus brantii Lindl.) in the Northern Zagros Forests (Case Study: Chahar Zabar forests of Kermanshah)
پديد آورندگان :
قاسمي آقباش، فرهاد دانشگاه ملاير - دانشكدۀ منابع طبيعي و محيط زيست - گروه مرتع و آبخيزداري , زرافشار، مهرداد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي فارس، شيراز
كليدواژه :
ليگنين , مادۀ ازدست‌رفته , معدني‌سازي عناصر , نيتروژن
چكيده فارسي :
بازگشت عناصر غذايي از طريق لاشبرگ، از مهم‌ترين مسيرهاي چرخۀ عناصر غذايي و حفظ حاصلخيزي خاك در اكوسيستم‌هاي جنگلي است. پويايي عناصر غذايي و تجزيۀ لاشبرگ در جنگل، بر قابليت در دسترس بودن عناصر غذايي خاك تأثير زيادي دارد. تحقيق حاضر با هدف ارزيابي پويايي عناصر غذايي و تجزيۀ لاشبرگ بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) با استفاده از روش كيسه‌لاشبرگ به مدت 360 روز در جنگل‌هاي منطقه چهارزبر كرمانشاه انجام گرفت. در اين بررسي، كيسه‌لاشبرگ‌ها (با ابعاد 20×30 سانتي‌متر و روزنۀ 2 ميلي‌متر) با پنج تكرار و در فواصل زماني 60، 120، 180، 240 و 360 روز جمع‌آوري شد و اندازه‌گيري نرخ تجزيه و تركيبات شيميايي لاشبرگ‌ها مانند نيتروژن، كربن، فسفر، پتاسيم، كلسيم، منيزيم و ليگنين انجام پذيرفت. نتايج نشان داد كه در سال اول تجزيه، 99/45 درصد مادۀ آلي لاشبرگ از دست رفت و نرخ ثابت تجزيه، 402/0 درصد در روز به‌دست آمد و مشخص شد كه حد نهايي تجزيۀ آن 34/68 درصد است. پويايي عناصر غذايي بررسي‌شده از الگوهاي عمومي پيروي كرد و مقادير آنها در لاشبرگ تحت بررسي به‌صورت (27/0 ± 55/2 ميلي‌گرم در گرم) K< (15/0 ± 73/2 ميلي‌گرم در گرم) Mg< (36/0 ± 76/11 ميلي‌گرم در گرم) P< (93/0 ± 16/25 ميلي‌گرم در گرم) N< (37/0 ± 58/48 ميلي‌گرم در گرم) Ca ثبت شد. براساس نتايج مشخص شد كه آزادسازي نيتروژن تا 180 روز روند منفي داشت و پس از آن تا پايان دوره مثبت بود. براساس نتايج رگرسيون گام‌به‌گام، متغيرهاي نسبت C/P و نيتروژن در مدل وارد شدند و توانستند 8/85 درصد نرخ تجزيۀ لاشبرگ را پيش‌بيني كنند. در كل نتايج تحقيق نشان داد كه بلوط ايراني خاصيت اصلاح‌كنندگي متوسط نيتروژن خاك را دارد و براي توليد هوموس چندان قابليتي ندارد.
چكيده لاتين :
The return of nutrients through leaf litter is one of the most important ways of nutrient cycling and soil fertility conservation in forest ecosystems. The dynamics of nutrients and litter decomposition in the forest have great influence on the availability of soil nutrients.The present study was conducted with the aim of evaluating the nutrient dynamics and leaf litter decomposition in Persian oak (Quercus brantii Lindl.) leaf litter using litterbag method for 360 days in Chahar Zabar forests of Kermanshah province. In this study, litterbags (30×20 Cm and 2 mm mesh) were sampled with five replicates at intervals of 60, 120, 180, 240 and 360 days and the following factors were measured: decomposition rates, chemical components of leaf litters such as nitrogen, carbon, phosphorus, potassium, calcium, magnesium and AUR (Klason lignin). The results showed that in the first year, the mass loss of leaf litter was 45.9%. The nitrogen concentration was 12.22 mg.g-1 which indicates that Iranian oak is a tree with moderate soil modification. The concentration of nutrients was Ca (48.58 ± 0.37 mg.g-1) > N (25.16 ± 0.93 mg.g-1) > P (11.76 ± 0.36 mg.g-1) > Mg (2.73 ± 0.15 mg.g-1) > K (2.55 ± 0.27 mg.g-1). The results of nitrogen release and degradation of lignin showed that nitrogen release had a negative trend up to 180 days and then it was positive until the end of the period. Based on the stepwise regression the C/P and N were the only variables entered into the model which explained 85.8% of mass loss variation. In general, the results of this study showed that Iranian oak modified the soil nitrogen intermediately and has no high potential for humus production.
