رفتار موازنه‌گرانه روسيه در خاورميانه: مطالعه موردي ايران و عربستان (2012-2018)

Russia’s Balancing Behavior in Middle East: Case Study of Iran and Saudi Arabia (2012-2018

روسيه از سال 2011 ميلادي، باملاحظه نخستين زمزمه‌هاي تولد نظم جديد منطقه‌اي در خاورميانه، رويكردهاي جديدي را نسبت به اين منطقه حساس در پيش‌گرفته است. رويكردهايي كه نشان از بازيابي نقش‌آفريني مسكو در اين منطقه دارد. بااين‌حال خاورميانه جديد از اساس متفاوت از گذشته بوده و از پيچيدگي‌هاي نويني برخوردار است. كشورهاي اين منطقه، امروز از استقلال بيشتري برخوردار بوده و در هم تنيدگي حوزه‌هاي مختلف منجر به شكل‌گيري جبهه‌هايي تودرتو و پيچيده گرديده است. جبهه‌هايي كه هركدام الگوهاي خاصي از روابط ميان بازيگران را ايجاب مي‌نمايد. اين پيچيدگي‌ها منجر به ظهور يك رفتار موازنه‌گرانه تجربي از سوي مسكو در قبال كشورهاي اين منطقه گرديده است. رفتاري كه با اتكا به گزاره‌هايي همچون مداخله مستقيم نظامي، مبارزه با تروريسم، شكل‌دهي به ائتلاف‌هاي ضد غربي و پيگيري استراتژي‌هاي بين‌المللي انرژي، مبتني بر رويكردهاي خاصي بوده است. اصلي‌ترين مؤلفه‌هاي رفتار موازنه‌گرانه روسيه در خاورميانه را مي‌توان تأكيد بر ابعاد كاركردي، بازي با تمام بازيگران دولتي، تقسيم‌كار بدون ايجاد تقابل و تعامل با بازيگران غيردولتي در نظر گرفت. اين رويكرد در قبال جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي، به‌عنوان دو بازيگر مهم منطقه‌اي با منافعي كه بعضاً متقابل و متعارض هستند، اعمال‌شده و روابط حسنه و متوازن توأمان مسكو با تهران و رياض را در برداشته است.

Considering the first signs of shaping of a new regional order in the Middle East since 2011, Russia has taken new approaches toward this critical region. The approaches which show regaining Moscow’s role in this area. However, due to the new complexities, the current Middle East is basically different to the past. The states are more independent and inter-connections in various areas has led to shaping complicated fronts; that each of them requires particular patterns of relations between the players. These complexities caused emergence of an empirical balancing behavior by Moscow toward regional states. The behavior based on specific approaches such as direct military intervention, counter terrorism, shaping anti-West coalitions and following up international energy strategies. The main components of Russia's balancing behavior can be summarized in emphasis on functional dimensions, playing with all state actors, task division without confrontation and interaction with non-state actors. This approach has been adopted Russia’s relations with Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia, as two key regional actors with opposite and sometimes contradictory interests, and has resulted in well and balanced relations with the two countries.