پديد آورندگان :
سلامتي، نادر سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان- بخش تحقيقات فني و مهندسي كشاورزي، اهواز , دهقاني سانيچ، حسين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات فني و مهندسي كشاورزي، كرج , دارابي، عبدالستار سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان خوزستان - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، اهواز , بهبهاني، ليلا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان - بخش تحقيقات فني و مهندسي كشاورزي، اهواز
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: محدوديت آب از مهم ترين عوامل بازدارنده توليد محصولات زراعي به شمار مي رود، بنابراين انتخاب يك راهبرد بهينه و برتر براي استفاده از آب در شرايط كمبود آب ضروري است. استان خوزستان با توليد 13/8 درصد از كل خرماي كشور در رتبه‌ي سوم قرار گرفته است لذا استفاده از روش‌هاي آبياري تحت فشار با هدف بهره‌برداري بهينه از منابع آب امري اجتناب ناپذير است. اين پژوهش با هدف بررسي امكان بهره‌مندي از سيستم آبياري قطره‌اي زيرسطحي در آبياري نخيلات و تعيين مناسب‌ترين تيمار آبياري از نظر عملكرد و كارايي مصرف آب در رقم زاهدي صورت گرفت.
مواد و روش‌ها: تيمارهاي آزمايش شامل مقدار آب مصرفي در روش آبياري قطره‌اي زيرسطحي در سه ســطح بر اساس 75، 100 و 125 درصد نيازآبي و در روش قطره‌اي سطحي بر اساس 100 درصد نياز آبي بودند تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از طرح آزمايشي بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. اين تحقيق بر روي رقم نخل خرماي زاهدي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بهبهان طي سه سال زراعي (1395-1392) اجرا گرديد.
يافته‌ها: در صفت تعداد ميوه در خوشه، تيمارهاي 75، 100 و 125 درصد نياز آبي و قطره‌اي سطحي به‌ترتيب با 1438/1، 1336/8، 1492/8 و 1449/8 ميوه در خوشه مرتبه‌اي مشترك داشتند. نتايج حاصل از اجراي طرح نشان داد تيمارهاي قطره-اي سطحي و 75 در صد نياز آبي به‌ترتيب با 8569/6 و 7802/2 كيلوگرم بر هكتار بيش‌ترين ميزان عملكرد را به خود اختصاص دادند ولي اختلاف ميانگين تيمارها معني دار نبود. در صفت كارايي مصرف آب تيمار 75 درصد نياز آبي با توليد 0/744 كيلوگرم خرما به ازاي مصرف يك مترمكعب آب در مرتبه‌ي اول قرار گرفت. تيمار 75 درصد نياز آبي كم‌ترين ميزان رطوبت و رتبه‌ي آخر را با 8/7 درصد به خود اختصاص داد. تيمار 75 درصد نياز آبي با 13/7 نيوتن برمترمربع داراي بيش-ترين ميزان سفتي بوده و به‌تنهايي در جايگاه نخست قرار گرفت. در شاخص كل مواد جامد محلول، تيمارهاي 75، 100 و 125 درصد نياز آبي قطره‌اي زيرسطحي و تيمار قطره‌اي سطحي به‌ترتيب با 60/2، 59/5، 59/9 و 2/60 در رتبه‌اي مشترك قرار گرفتند.
نتيجه‌گيري: مديريت بهينه‌ي مصرف آب و كم نمودن آن تا مقدار 11630/5 مترمكعب در هكتار در تيمار 75 درصد نياز آبي موجب صرفه جويي در مصرف آب شده است. به‌طوري‌كه اين تيمار سبب كاهش 20/4، 19/7 و 39/4 درصدي آب به ترتيب نسبت به تيمارهاي قطره‌اي سطحي، 100 و 125 درصد نياز آبي قطره‌اي زيرسطحي شده است. اين ميزان كاهش مصرف آب موجب نشده در صفات كمي و بعضي صفات كيفي از جمله pH، مواد جامد محلول و قند بين تيمارهاي قطره-اي زير سطحي اختلاف معني داري مشاهده شود. با توجه به معني‌دار نشدن سطوح آبياري در تيمارهاي قطره‌اي زيرسطحي مي‌توان از ديگر تيمارهاي كم‌آبياري مثل 50 و 60 درصد نياز آبي در تحقيقات آتي آبياري قطره‌اي زيرسطحي استفاده نمود.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Water limitation is one of the most important inhibitors of crop production, so choosing an optimal and superior strategy for using water in conditions of water shortage is essential. Khuzestan province has been ranked third with 13.8 percent of the total date production of the country. Therefore, using pressurized irrigation methods with the goal of optimal utilization of water resources is inevitable. This research was carried out with the aim of investigating the possibility of utilizing subsurface drip irrigation systems in date orchard and determining the most suitable irrigation treatments in terms of yield and water use efficiency in Zahedi cultivar.
Materials and Methods: The treatments consisted of the amount of water consumed by subsurface drip irrigation in three levels based on 75, 100 and 125% water requirement and in surface drip irrigation based on 100% water requirement. Data analysis was performed using a randomized complete block design with three replications. This research was carried out on Zahedi date palm cultivar at Behbahan Agricultural Research Station during three years (2013-2015). Results: In the number of fruits in the cluster, treatments of 75, 100 and 125% of crop water requirement and surface drip irrigation, respectively, with 1438.1, 1336.8, 1492.8 and 1449.8 of fruits in the common cluster were in same place. The surface treatment and 75% of water requirement respectively had the highest yield of 8569.6 and 7802.2 kg / ha, but the difference between mean treatments was not significant. The water use efficiency under 75% of the water requirement treatment was highest with the production of 7444 kg of dates per cubic meter of water. The 75% water requirement treatment had the lowest moisture content and the final rating was 8.7%. The 75% water requirement treatment with 13.7 N / m2 had the highest rigidity and loneliness was in the first place. In the index of total soluble solids, 75, 100 and 125% treatments of subsurface drip irrigation and surface drip treatments were respectively 60.2, 59.5, 59.9 and 60.2 at the same place. Conclusion: Optimizing water use and reducing it to 6116.53 cubic meters per hectare in 75% water treatment will save water consumption. As this treatment decreased 20.4, 19.7 and 39.4% was use, respectively, compared to the surface drip and 100 and 125% water treatments.
This undesirable amount of water consumption has not been significantly attributed to the quantitative traits and some qualitative traits such as pH, soluble solids and sugar content in sub-surface drip treatments. Regarding the insignificant impact of irrigation levels in subsurface drip treatments, it is possible to use other irrigation treatments such as 50 and 60% water requirement in future studies of subsurface drip irrigation.
