تاريخ انگاره «كرم» در فرهنگ عصر نزول

The History of the “KARAM” in the Culture of the Time of the Quran Descent

در ميان معاني متعدد ريشه «كرم»، معناي «بخشش» تنها در زبان‌هاي جنوبي حاشيه‌اي و ديگر معاني اين ريشه، احترام، اعتبار و شرافت تنها در زبان عربي ملاحظه مي‌شود. اما ظهور اين معاني را در آخرين مراحل فرايند معناسازي «كرم» در فرهنگ عصر نزول، از لحاظ اجتماعي و فرهنگي چگونه مي‌توان تحليل نمود؟ و اينكه آيا فرايند معناسازي كرم، در قرآن نيز تداوم يافته و اصولا معاني ريشۀ «كرم»، پيش از نزول و پس از آن، چه ارتباطي با يكديگر دارند و از حيث علل، انگيزه و كاركرد چگونه‌اند؟ بر مبناي مطالعه انسان‌شناسانۀ پديدۀ بخشش، مفهوم كرم را در فضاي عربستان قبل از نزول دو گونه مي‌توان تحليل نمود:1) برپايۀ انگيزه‌ها و 2) از طريق كاركردهاي بخشش. زيرا صاحبان قدرت با توجه به تغيير گفتمان اقتصادي شبه‌جزيره و با انگيزه كسب اعتبار، احترام و پرستيژ و به منظور پي‌ريزي مجدد قدرت اكتسابي به بخشش-روي ‌مي‌آوردند. بخشش، به آفرينش انگارۀ شرافت در ميان مردم منجر مي‌گرديد و ميان شرافت و بخشش و كسب و تثبيت قدرت بيشتر ارتباط برقرار مي‌شد. صاحبان قدرت از طريق خلق انگارۀ بذل و بخشش‌هاي خويش و درافكندن آن خيال به اذهان مردمان، رفته‌ رفته از مقبوليتي چشمگير برخوردار مي‌شدند. در مقابل از آنجا كه مبدأ كرم در جهان بيني قرآني خداوند است و نه انسانها، بايد بر محور تقواي الهي باشد، به همين دليل نيز اين دو تحليل تبيين دقيقي از باز تعريف انتقادي «كرم» در جهان بيني قرآن پيش روي ما مي‌نهد كه در مواجهه با پديدۀ بخشش جاهلي از نظر بستر شكل‌گيري، انگيزه‌ي جبران و نوع انجام آن متفاوت است.

“Karam”, in its diverse meanings from the root “k-r-m”, the concept of “forgiveness” is seen only in the southern marginal languages and other meanings such as “respect”, “reputation”, and “dignity” are seen only in Arabic. How, however, “the emergence of these meanings in the final stages of the process of the development of the meaning for the word “Karam” in the culture of the Revelation Age” can be analyzed, culturally and socially? In addition, did developing the meaning of the word “Karam” continue in the Qur’an, as well? an‎d what it the relation between the meanings of “Karam” before and after the Revelation Age and how are their causes, motives, and functions? Based on a humanist study of the phenomenon of “forgiveness”, the concept of the word “Karam” in the Saudi environment before the Revelation Age can be analyzed in two forms: 1) Based on motivations and 2) through the functions of forgiveness. For the owners of power, regarding to the changing of Arabia’s economic discourse, in motive of gaining dignity, respect, and prestige, and to redeem the acquired power, used to consider the “forgiveness”. In addition, forgiveness led to the creation of the notion of dignity among people, and the relationship between dignity, forgiveness, acquisition, and consolidation of power were expanded. The owners of power through the creation of the idea of forgiving and putting that fictitious imagery to people’s minds, came to have a remarkable acceptance. In contrary, since the origin of dignity in the Qur’anic worldview is “God”, not humans, it should be on the axis of divine piety.